Zo verzorg je een cactus

Cactussen komen van origine voor in Midden- en Zuid-Amerika. Bij een cactus denk je vaak gelijk aan hele droge, warme woestijnachtige gebieden, maar wist je dat cactussen in allerlei gebieden kunnen groeien? Veel cactussen komen ook uit meer gematigde gebieden of zelfs uit de tropische regenwouden. Cactussen vallen onder de vetplanten, dus elke cactus is een vetplant. Maar zeker niet elke vetplant is een cactus.

De meeste cactussen zijn dus gewend aan de volle zon en heel veel warmte. Geef je ze een plekje in de volle zon, dan zullen ze het beste gaan groeien. Zet je cactus dus het liefst bij een raam met zo veel mogelijk direct zonlicht, voor een mooie, gezonde cactus. Als richtlijn kun je aanhouden dat je cactus zeker 5 uur per dag direct zonlicht krijgt.

Als je je cactus te donker neerzet, dan duurt het een tijd voordat je plant dat aangeeft. Die mooie bolcactus zal langzaamaan in een puntje uit gaan lopen en een Opuntia of schijfcactus zal in plaats van nieuwe schijven, lange dunne uitlopers maken. Kortom, de nieuwe groei ziet er echt anders uit. Hiermee probeert de cactus snel de hoogte in te groeien om zo dichterbij het licht te komen. Dit heet het stretchen of etioleren van een cactus. Heb je een cactus die dit etioleren vertoont, dan is het belangrijk om een lichtere plek voor hem op te zoeken. Uitgerekte schijven kun je afsnijden, zodat de plant weer mooie schijven gaat groeien. Maar een bolcactus krijg je helaas niet opnieuw in vorm. Uiteindelijk zal deze weer dikker uitlopen, waardoor je een interessant zandloper model krijgt.

De volle zon kan soms zelfs voor cactussen te heftig zijn. Dit gebeurt vooral in het midden van de zomer, als de zon urenlang op je cactus staat te branden. Dan kan een cactus brandschade krijgen, wat eruit ziet als een verkleuring. Het mooie groen van je cactus wordt dan geel en in heel extreme gevallen zelfs wit. Haal je cactus uit de volle zon als je dit ziet. Als je cactus alleen nog maar een gele verkleuring heeft, dan wordt hij vaak vanzelf weer groen. Zit er een grote witte vlek op je cactus, dan zal die zichtbaar blijven. Let dus op als je een nieuwe cactus koopt of als het heel erg zonnig is, midden in de zomer. Het kan zijn dat de volle zon dan net een tikkeltje te heftig is.

Het is een groot misverstand dat cactussen helemaal geen water nodig hebben. Zonder water zal je cactus langzaam verschrompelen en uitdrogen. Het is dus wel belangrijk dat je water geeft, maar vooral ook niet te veel. Het belangrijkste bij het water geven aan je cactus is dat je de grond tussendoor droog laat vallen. Geef je water wanneer de grond nog vochtig is, dan heb je grote kans dat je cactus gaat rotten. Daar kunnen ze niet makkelijk van herstellen.

Probeer bij het water geven de natuurlijke cyclus van een cactus na te bootsen. Dat betekent dat ze in de winter droog kunnen staan. Vanaf november tot en met maart geef je je cactus helemaal geen water. In deze periode zal je cactus misschien een beetje krimpen, omdat het opgeslagen vocht wordt gebruikt. Hele kleine cactusjes zet je nog niet droog, omdat deze nog niet zoveel vocht reserves hebben. Deze blijf je elke maand een klein beetje water geven. In het voorjaar kun je je cactussen weer meer water gaan geven, begin met één keer per maand. Dat bouw je op naar een keer per twee weken en als het heel erg warm is in de zomer, kun je zelfs één keer per week water geven. Let er hierbij wel op dat de grond tussendoor droog valt. Je zal dan zien dat je cactus zelfs merkbaar groter wordt.

Een cactus die teveel water heeft gekregen, gaat makkelijk rotten. Die rot trekt van de wortel de plant in en is lastig te genezen. Misschien heb je het wel eens gehad, zo’n cactus die er heel lang goed uitzag en dan in ene in elkaar zakt als je er een tikje tegenaan geeft. Of een cactus die opeens hol van binnen blijkt te zijn. In zo’n geval kun je je cactus niet meer redden. Is alleen de onderkant van de stam besmet, maar de bovenkant van je cactus nog niet? Dan kun je de stam doorsnijden, een paar weken aan de lucht laten drogen en opnieuw in de grond zetten. Geef geen water totdat je merkt dat de plant nieuwe wortels is gaan groeien en steviger in de grond staat.

Als een cactus te weinig water krijgt, dan zal hij gaan rimpelen en krimpen. Dat komt doordat je plant de opgeslagen vocht reserves gebruikt. Gelukkig kan een cactus makkelijker herstellen van te weinig water dan van te veel water. Geef je cactus bij de gietbeurt iets meer water dan je voorheen deed. Je plant zal zich langzaam herstellen van het vochttekort en weer mooi vol worden.

Cactussen kunnen spectaculair bloeien! Sommige bloemen zijn groter dan de cactus zelf. Als je wilt dat je cactus gaat bloeien, dan moet je hem niet te veel verwennen en hem een goede winterrust gunnen. Een cactus die een luizenleventje heeft, zal minder snel gaan bloeien. Zet je cactus daarom in de winter droog en als het mogelijk is ook koel. Een temperatuur rond de 12 graden is ideaal. Als je in het voorjaar weer water gaat geven, komt de cactus uit z’n winterrust. Doordat de zon weer meer schijnt, het warmer wordt en de cactus weer te drinken krijgt, heb je grote kans dat hij gaat bloeien.

Gelukkig hoeven cactussen niet zo vaak verpot te worden. Dat is vaak een uitdagend karwij door alle stekels. Cactussen staan graag een beetje krap in hun pot en kunnen zo een flink aantal jaar in dezelfde pot blijven. Zie je dat je cactus de hele zomer niet heeft gegroeid, of dat er wortels uit de afwateringsgaten groeien? Dan wordt het tijd voor een grotere pot. Kies een pot die een maat groter is en gaten onderin heeft. Terracotta potten zijn ideaal voor cactussen, omdat de grond daarin sneller opdroogt. Gebruik bij het verpotten speciale cactusgrond of meng zand en steentjes door je potgrond heen, zodat de grond meer water doorlaat. Eventueel wikkel je je cactus in krantenpapier en trek je stevige handschoenen aan om je plant te verpotten. Het liefst verpot je je cactus in het voorjaar, dan heeft hij meer energie om te herstellen en weer te gaan groeien.

Er zijn dus cactussen die niet in de woestijn groeien, maar juist in het regenwoud. Dit zijn voornamelijk cactussen die als epifyt tussen de takken van bomen groeien. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een Rhipsalis of Epiphyllum, zoals de zaagcactus. Deze cactussen hebben niet zoveel zon nodig als hun meer gangbare broers en zussen. Een plek met indirect licht is helemaal goed voor ze. Krijgen ze te veel licht, dan kunnen ze een beetje rood kleuren. Dit is op zich niet schadelijk, want het is een natuurlijk zonnebrand van de plant. Laat de planten tussen twee watergeef-beurten droogvallen, maar nooit zo droog als bij een bolcactus. De plant geeft het heel goed aan als hij te weinig water krijgt: die mooie gladde blaadjes gaan dan een beetje rimpelen.

Cactussen komen dus in allerlei soorten en maten. Zodra je doorhebt wat ze voor verzorging nodig hebben, zijn ze ook echt makkelijk. Zorg voor voldoende licht en hou jezelf in als je water geeft, dan kun je jarenlang van ze genieten.