Heermoes bestrijden

Heermoes is een vaste plant met de wetenschappelijke naam Equisetum arvense en behoort tot de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae). Heermoes is bekend onder vele andere namen, waaronder roobol, akkerpaardenstaart, paardenstaart, kattenstaart of unjer. Het is een sporenplant en een echte oerplant. Sporenvormende planten zijn ontstaan vóór de zaadvormende planten en 400 miljoen jaar geleden waren het grote boomachtige planten.

Je ziet heermoes van oorsprong terug op het hele noordelijk halfrond en is in ons land dus een inheemse plant. Als heermoes opduikt is een signaal: het is geen goed teken voor de gesteldheid van je tuin. Heermoes komt als signaalplant namelijk omhoog op plekken waar de grond erg arm is, dus waar nauwelijks mineralen en voedingstoffen in de aarde zitten voor planten. Ook heeft heermoes voorkeur voor zure grond. In de winter verdwijnt de plant, om vanaf het vroege voorjaar weer terug te komen.

De plant heermoes verspreidt zich diep onder grond en maakt ook een groot horizontaal wortelstelsel. Door het diepliggende wortelnetwerk is het erg lastig om heermoes weg te krijgen en dat is vaak een reden om een plant als onkruid te bestempelen. Heermoes heeft echter ook goede eigenschappen: door de diepe wortels haalt heermoes mineralen en kiezelzuur uit de diepere bodemlagen. Daar waar andere planten er niet bij kunnen komen! De plant is flink doorvoed met deze goede stoffen en dat maakt hem erg geschikt om te gebruiken als mulch. De goede stoffen komen dan weer beschikbaar voor andere planten. Gooi heermoes daarom nooit op de composthoop, maar tussen je planten!

Heermoes is giftig voor dieren, maar niet voor mensen (tenzij je er heel veel van inneemt). Paarden en koeien kunnen last krijgen van heermoes als het in de wei groeit. Als het in je tuin zit, dan moet je uitkijken met honden en katten. Heermoes is ook giftig voor andere planten: grassen zul je bijvoorbeeld niet in de buurt van heermoes vinden.

Heermoes wordt al heel lang beschouwd als een geneeskrachtige plant. De jonge scheuten die de sporenaren dragen hebben wel wat weg van asperges en kunnen op dezelfde manier klaargemaakt gegeten worden. Ga echter nooit zelf buiten op zoek naar heermoes om te eten, want er zijn teveel familieleden van de heermoes die wel giftig zijn. Een teveel aan heermoes kan overigens ook schadelijk zijn, dus wees altijd matig in het gebruik.

Thee van heermoes smaakt fris en een beetje naar gras. Je kunt thee maken van verse heermoes of van gedroogde heermoes, maar ook hier geldt weer: ga niet zelf plukken, want je wil niet de verkeerde soort tegenkomen.

Van heermoes kun je zogenaamde heermoesgier of heermoes tuinthee maken. Laat een flink aantal heermoes planten een nacht weken in water of laat heermoes voor minimaal een uur koken in water. Daarna zeef je de heermoes eruit en kun je het aftreksel tot 10x verdunnen en over je planten spuiten. Het werkt met name preventief erg goed tegen schimmels, dus ter bescherming als je planten nog geen last hebben. Het silicium of kiezelzuur uit heermoes legt een beschermlaag rond je plant waar schimmels en luizen het moeilijk mee hebben.

We snappen dat je van heermoes af wil, want het groeit overal tussendoor en verdringt je andere planten. Hier vertellen wij hoe je dat moet doen en ook wat niet helpt tegen de paardenstaart.

Gewoon uit de grond trekken lijkt een snelle methode om heermoes weg te halen, alleen zal het altijd terugkomen, omdat de wortelstok afbreekt en heermoes vanuit zijn wortelstelsel gewoon weer opkomt. Schoffelen heeft dus niet zoveel zin.

Je hoort (helaas) vaker dat mensen onkruid te lijf gaan met azijn of schoonmaakazijn. Het gebruik van alle soorten azijn tegen onkruid is echter verboden door de Rijksoverheid, omdat azijn de bodem verontreinigt. Daarnaast heeft het tegen heermoes totaal geen zin: azijn zal niet doordringen tot de diepere wortelstokken en heermoes zal dus altijd terugkomen. Geen azijn tegen heermoes gebruiken dus!

Zout over je heermoes kan een oplossing zijn tegen deze plant. Heermoes houdt namelijk niet van zoute grond. Echter werkt zout met name goed voor de voegen tussen bestrating en is het op een groter oppervlak, waar je heermoes zich waarschijnlijk bevindt, niet zo heel effectief. En ook zout is, net als azijn, slecht voor de bodem. Beter ook geen zout tegen heermoes gebruiken dus!

Heermoes groeit op arme grond, wat vaak betekent dat andere planten het daar dus moeilijk(er) hebben. Dit geeft ook direct de oplossing tegen heermoes: verbeter de grond en heermoes zal vanzelf vertrekken. Een goede bodemverbeteraar is compost. Compost onderdrukt het onkruid en verbetert de structuur van de bodem. Om oppervlakkige mineralen aan te vullen kun je lavameel en (zeewier)kalk gebruiken. Lavameel of lavagruis zorgt ook voor een hogere zuurgraad (pH) van je bodem, wat heermoes liever niet heeft.

Mulch over je tuingrond is eigenlijk ook een manier om de bodem te verbeteren. Mulch kan bestaan uit hooi, stro, houtsnippers, versnipperd tuinafval of gewoon de gevallen bladeren in de herfst. Dit zal vergaan tot humus en verrijkt de aarde. Gebruik ook vooral gesnoeide heermoes zelf als mulch! Wil je meer weten over mulchen, lees dan onze blog over de voordelen van mulch.

Echte natuurlijke bestrijding doe je door je bodem te verbeteren en te mulchen. Bestrijdingsmiddelen werken eigenlijk niet tegen heermoes, omdat deze plant zo diep geworteld zit dat het gif nooit alles van de plant kan bereiken.

Kortom: zie heermoes niet als een onkruid, maar als een signaal. De oplossing van verbetering van je tuinaarde is een win-win situatie: jouw grond wordt rijker en daardoor je planten mooier, groter en sterker én de heermoes verdwijnt vanzelf.