Les 4: Help, mijn plant groeit!

Eens in de zoveel tijd zul je je plant moeten verpotten. Dit kan een keer per jaar zijn maar ook vaker. Het ligt een beetje aan je plant, hoe hard hij groeit of hoe je voor hem zorgt. Wanneer de wortels uit de gaten onder de pot groeien of als je plant opeens veel vaker water nodig heeft, is het tijd om te gaan verpotten. Ook kan verpotten helpen bij een ongezonde plant, door de mineralen in de nieuwe potgrond.

Verpotten kan je dus eigenlijk om drie redenen doen:

• De eerste reden is dat wanneer de potgrond is vervuild, je het beste de potgrond kan verversen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het gieten van leidingwater, zoals ik je heb verteld in de vorige les. Als je potgrond aanslag heeft, is het dus handig om de grond te verversen.
• Je kan de plant ook verpotten wanneer je op het punt bent dat je alles voor je plant hebt geprobeerd maar hij er gewoon niet beter op wordt. Je geeft genoeg water en je geeft voeding, maar de potgrond is uitgeput.
• De meest voorkomende reden om je plant te verpotten is zodat hij meer ruimte heeft. Wat er aan lengte boven de grond groeit, groeit ook onder de grond aan wortels. Als je je plant uit de pot tilt en je ziet aan de buitenkant de vertakkingen van de wortels, bijna als een soort vilt, pak er dan maar een grotere pot bij.

Je kan je plant het beste verpotten in de lente, na de periode van rust of aan het begin van de zomer als je plant aan een nieuwe groeiperiode begint. Dit betekent overigens niet dat je in andere jaargetijden je planten niet kunt verpotten. Als het nodig is, kan het ook tijdens de zomer en de herfst. In de winter liever niet, want dan kan het lastiger zijn voor je plant om te herstellen als je de wortels beschadigt.

TIP: Wil je nog meer weten over het verzorgen van je kamerplanten in de zomer? In de blog van Mama Botanica vind je nog meer tips!

Voordat je daadwerkelijk gaat verpotten, is het slim om je plant een dag ervoor extra water te geven. Zo kan je plant voldoende vocht opnemen en na het verpotten rustig bijkomen zonder dat hij droog komt te staan. Als je je plant gaat verpotten om de grond te verversen geef dan twee dagen ervoor extra water en houd de grond wat droger. Zo komt de grond rondom de wortels bij het verpotten makkelijker los van de plant.

Dan nog een klein aandachtspuntje voordat we echt beginnen: let op irriterende sappen die vrij kunnen komen als de plant beschadigt raakt tijdens het verpotten. Het sap van bijvoorbeeld de Dieffenbachia en de Ficus kan irriterend zijn en hierbij kun je beter handschoenen dragen. Net als bij een cactus trouwens. Hier bestaan zelfs speciale cactushandschoenen voor!

Laten we beginnen! Ik leg je in een paar eenvoudige stappen uit hoe je je plant kunt verpotten.

Stel dat je plant uit zijn jasje is gegroeid, maar jij zit er eigenlijk niet op te wachten dat hij nog groter groeit (want ruimtegebrek en dat soort dingen), dan kun je er voor kiezen om de plant in dezelfde pot te verpotten. Dit gaat op dezelfde manier, alleen snoei je de wortels bij. Knip bij het verpotten maximaal eenderde van de wortels weg en zet je plant met verse potgrond terug in de pot. Zo heeft je plant nieuwe voedingsstoffen en ruimte om z’n wortels te laten groeien, zonder dat hij enorm uit zal lopen. Maar je kunt er ook voor kiezen om je plant klein te houden door je planten te delen en te stekken. Hier vertel ik je over in de allerlaatste les, les 6.

Over snoeien gesproken… niet alleen kun je de wortels van je plant trimmen, ook je kamerplant zelf kun je bijsnoeien. Soms wordt je plant te groot of te wild en wil je hem bijknippen, voor de vorm maar ook zodat er weer licht bij de bladeren kan komen. Maar het kan ook zijn dat je plant aan de onderkant kaal en dun is geworden en je de wens hebt dat hij weer voller wordt. Helemaal wanneer je plant er slechter uit begint te zien, kan hij baat hebben bij een goede snoeibeurt. Het knippen van dode en ongezonde bladeren en stengels zorgt ervoor dat je plant een boost krijgt en zich kan richten op nieuwe gezonde groei. Het snoeien van je kamerplanten heeft dus meerdere voordelen.

Als je je plant wilt snoeien doe dat dan in de lente, zomer of herfst. Snoeien in de winter is niet aan te raden, omdat de kamerplant dan in ‘rust’ is. Een plant die bestaat uit meerdere stengels zoals een varen of lepelplant, kun je uitdunnen door gewoonweg de stengels eruit te knippen. Ga niet meteen in de wilde weg snoeien, maar begin bij de stengels met bruin blad en haal ook de wat lelijke, oude of te lange stengels weg. Bij planten met een duidelijke hoofdstengel kun je de zijtakken of de top van de plant snoeien.

Snoeien doe je door net boven een blad waar vaak een slapende knop zit, de stengel af te knippen met een goede en schone snoeischaar of een scherp en schoon mes. Snoei een krappe centimeter boven een blad en de slapende knop met de richting van de knop mee de stengel af. Als je een plant topt, wordt hij kleiner en voller en als je net boven een blad snoeit waar een slapende knop zit, dan kan de plant vandaar uit weer nieuwe vertakkingen maken. Bedenk van te voren wat je wilt snoeien en snoei niet meer dan een vijfde van de plant weg. Als je twijfelt of het snoeien eigenlijk wel kan of hoeveel je kan snoeien, probeer dan eerst een klein stukje te snoeien en kijk hoe je plant erop reageert.

Naast groene kamerplanten, kunnen bloeiende planten ook gesnoeid worden. Maar deze hebben nèt een andere aanpak. Sommige bloeiende planten hebben er baat als je dode knoppen of bloemen verwijderd, dit heet koppen. Zo moedig je ze aan om meer te maken.

Nee, niet iedere plant is geschikt om te snoeien. Palmen groeien bijvoorbeeld maar vanuit één punt naar de top. Haal je die weg dan gaat de plant dood. Je kunt de Palm wel helpen door oud blad weg te halen. Als een gedeelte op een blad bruin wordt, kan je het bruine stuk eraf knippen. Is het hele blad bruin dan kun je het beste het blad vanaf de stam verwijderen. Deze gaat namelijk niet meer groen worden.

Hoe weet je wanneer jouw plant extra voeding nodig heeft? Één van de eerste tekenen is dat je plant niet meer goed groeit, terwijl het wel groeiseizoen is (maart t/m september). Maar je plant kan ook verkleuren, dan wordt het blad geel of bruin, of juist niet meer bloeien. Eigenlijk dus vooral wanneer je plant een beetje zielig is. De plantenvoeding dient als een extra shot vitaminen waarmee je plant er weer zin in krijgt! Je kan kiezen voor een universele voeding of voor speciale voeding voor bijvoorbeeld cactussen of Anthuriums. Er zijn ook langzaam werkende meststoffen in de vorm van tabletjes.

Houd er rekening mee dat als je een plant net hebt verpot, deze de eerste tijd geen extra voeding nodig heeft. Er zit in verse potgrond namelijk ook plantenvoeding. Dit gaat ongeveer twee á drie maanden mee. Pas daarna hoef je weer extra voeding te geven. Ook in de wintermaanden, wanneer je plant in de rustfase is, hoef je je planten niet bij te voeden.

Sommige planten bloeden bij het snoeien, zoals een Ficus of een Cowboycactus. Geen nood voor een EHBO-kit, want het is gelukkig niet zoals wij mensen doen. Planten bloeden met een soort ‘melkachtig’ sap. Als het bloeden niet vanzelf stopt, dan kan je de plant wat koeler zetten zodat de sapstroom trager wordt of je kan de wond met wat as uit de openhaard of aarde dichtsmeren. Trek wel je handschoenen aan want zoals ik je eerder vertelde kan sap je huid flink irriteren.

Wanneer je bladeren sneller bruin worden of er meer bloemen sterven, is het wel altijd goed om even na te lopen of dit misschien ligt aan een slechte verzorging en het bijstellen van je routine nodig is. En helaas gaat soms je plant er zielig uitzien door iets anders dan de verzorging. In de volgende les gaan we het daarom hebben over ziektes en ongedierte in je plant. IEKS! Maar met mijn tips help je ze er in no time weer bovenop. Tot dan!

• Les 1: De ontgroening – hoe werken planten, en wat hebben ze nodig?
• Les 2: Zoveel planten, zoveel potten – hoe kies je de juiste plant en pot voor in jouw huis?
• Les 3: Houd ‘m fris en fruitig – alles over water geven, sproeien en voeding