Druiven snoeien en verzorgen

Vooral landen zoals Frankrijk, Chili, Duitsland en Italië staan bekend staan om de vele soorten wijnen en druivenplantages. Toch komt de druif oorspronkelijk uit de gebieden rond de Zwarte zee. Eeuwen lang wordt er al wijn gemaakt van druiven. Zo zijn er scherven gevonden van wijnpotten, deze dateren van ongeveer 7000 jaar terug. Ook zijn er in Egypte afbeeldingen gevonden van druivenplantages en wordt er wijn afgebeeld. Het gaat hier om afbeeldingen van het oude Egypte van 3000 jaar voor de jaartelling.

Wist je dat rosé gemaakt wordt van een blauwe druif waarbij de schil korter in het proces wordt gebruikt dan bij het maken van rode wijn? De wijnrode kleur komt van de blauwe schil.

Er zijn bijna net zo veel soorten druiven als er verschillende soorten wijnen zijn. Zo is de rode wijn Merlot, eigenlijk gewoon een druiven soort: Vitis vinifera ‘Merlot’, en dat geldt ook voor veel andere soorten. Soms hebben samenstellingen van verschillende druivensoorten ook een bepaalde wijnnaam.

Het grootste onderscheid in soorten druiven wordt gemaakt in de functie van de druif. Is hij geteeld voor wijn, sap, consumptie of  juist voor combinaties en hebben deze soorten pitten of zijn ze pitloos? Grote verschillen in de planten zelf zijn er niet. Sommige groeien wat roder uit dan anderen. De vrucht opbouw is overal hetzelfde maar de grootte en de kleur van de vrucht zorgen voor het grote verschil per soort druif. Grof gezegd kun je zeggen dat je witte en blauwe druiven hebt, met of zonder pit.

De druif houdt van de zon en van niet teveel wind. Tegen een muur of schutting op het zuiden is daarom een prima plek. Druiven houden van kalkrijke, humusrijke en kleiachtige grond en niet van natte voeten. Geef de druif ook voldoende ruimte, want hij kan flink groeien!

Een druif kun je het best in het voorjaar of late najaar planten, dan is de grond lekker vochtig. De wortels van de druif gaan namelijk best diep en daarom heeft hij wat tijd nodig om goed te wortelen. Plant de druif of ongeveer 10 cm van de paal en op ongeveer 30 cm van de muur of schutting. Maak de grond goed los en meng wat aanplantgrond en eventueel humus, compost of kalk door de grond. Maak de kluit goed nat voor je hem in de grond zet. Stamp de grond rond de druif na het planten goed aan. De takken kun je vastmaken, maar doe dit pas na een week of 2, als de grond ingezakt is en je plant al iets geworteld is. Je wil geen spanning op je takken! Het vastmaken van de takken is van belang voor de druiven: deze kunnen te zwaar worden voor de takken.

Een druivenstruik moet je behandelen alsof het een winterharde mediterrane plant is. Hij houdt van kalk, zon, goed doorlatende grond en nog meer zon! Daarom doen de druivenstruiken het zo goed in de warmere landen en streken waar wijn vandaan komt. Als je deze elementen aanhoudt zal hij het zeker naar zijn zin hebben in jouw tuin. In het voorjaar kun je druivenstruiken organische mest geven én na de zomersnoei wat mest en een handje kalk. Een druivenstruik droogt niet heel snel uit, maar in de zomermaanden moet de plant af en toe wel extra water krijgen. Hou de plant een beetje in de gaten als de druif én de druiven gaan groeien: takken kunnen zwaar worden door het gewicht van de trossen en je kunt de plant helpen door deze takken extra vast te maken. Verder is het voor de druif én voor je druiven met name van belang dat je de druivenplant goed snoeit.

Druiven groeien goed door en om ervoor te zorgen dat je druif niet gaat woekeren moet je hem snoeien. Je druivelaar wordt anders een grote wirwar aan verhoute takken. Bij een nieuwe druivenplant zorg je er ook mee dat er meer groei gaat in de dikte van de stam, zodat je een stevige druif krijgt. Daarnaast zorgt snoeien, als je het op de juiste manier doet, voor de mooiste en lekkerste druiven.

Druivenstruiken snoei je 2 keer in het jaar. De hoofdsnoei vind plaats in de winter als al het blad eraf is gevallen en vóór de kortste dag op 21 december, voordat de sapstromen op gang komen. Let er wel op dat het een tijdje niet gaat vriezen! Als je de druif later snoeit, bijvoorbeeld pas in het voorjaar, zal het hout gaan ‘bloeden’: je druif verliest dan vocht uit de snijwonden. Hier kan de druivenplant door verzwakken of zelfs doodgaan. Het tweede snoeimoment is in de zomer (eind mei – juni).

De eerste één á 2 jaar richt je de hoofdsnoei op het ontwikkelen van een stevige basis voor de druivelaar. Kies een paar mooie lange takken met veel zijtakken als gesteltakken en zorg dat je deze vastzet aan de muur of pergola. De rest van de takken kun je wegknippen op 10 cm van de hoofdtakken. Naarmate de gesteltakken steviger worden kun je de plant iets minder rigoureus gaan knippen. De zijtakken van de gesteltak, die druiven hebben gedragen, knip je af tot 3 cm boven 2 gezonde ogen. De druiven zullen groeien op de zijscheuten van dit éénjarige hout. Als de druivenstruik wat ouder wordt kan het gunstig zijn om een jongere tak als gesteltak te kiezen. Bindt de jongere tak vast en laat hem uitgroeien tot gesteltak. Een oude tak kun je dan in zijn geheel verwijderen, hiermee verjong je de plant.

In de zomer wil de druivenstruik groeien en zoveel mogelijk blad aanmaken. Dat is mooi voor de plant maar niet zo goed voor de vruchten. Daarbij groeit hij ook snel uit model. Pak daarom de snoeischaar eind mei nog een keer, eigenlijk vanaf het moment dat je kleine trosjes aan de plant ziet verschijnen. Lange ranken die volledig uit model groeien mag je terugsnoeien tot op 1 blad. Bekijk ook of bladeren zon blokkeren voor de druiven, deze bladeren kun je verwijderen. De druif houdt, met minder takken en bladeren, meer energie over voor de druiven en de druiven krijgen wat meer licht, waardoor ze veel lekkerder worden. Het uitdunnen heeft verder als voordeel dat de druif sneller droogt na de regen, wat schimmels minder kans geeft.
De zomersnoei houdt verder in dat je bij één á 2 knoppen boven de bloemen, waar de vruchten gaan komen, de tak afknipt. Je wil namelijk maar één tros (maximaal 2) per scheut. Op deze manier krijg je de mooiste druiven, omdat de druif zijn energie dan minder hoeft te verdelen. Je hoeft niet bang te zijn dat de druif zal bloeden bij het verwijderen van scheuten, zolang de scheuten jong en niet verhout zijn zal dat niet gebeuren.
Bekijk ook de video, waarin Arjan je alles over de voorjaarssnoei van de druif nog een keer uitlegt en laat zien!

Om de beste druiven te oogsten loop je na de de zomersnoei regelmatig langs je druif om te krenten en te dieven. Krenten betekent dat je druiven, die niet goed tot ontwikkeling komen, wegknipt uit een tros. Je herkent ze direct: ze zijn kleiner en kunnen wat verschrompelt zijn. Dieven betekent dat je beginnende scheuten bij bladoksels weghaalt. Ze worden dieven genoemd omdat ze voedingsstoffen en energie stelen van de rest van de plant, terwijl je deze voor de druiven wil hebben! Het gaat allemaal om de juiste verdeling van de energie van de plant, voor een mooie oogst aan heerlijke druiven.

Druivenplanten groeien heel snel, maar zijn gelukkig eenvoudig te snoeien. De takken zijn namelijk niet erg dik. Met een normale snoeischaar kom je al een heel eind. Zorg er voor dat de snoeischaar scherp en schoon is. Maak de snoeischaar altijd goed schoon na het snoeien. Het valt niet meteen op maar het sap van de plant plakt als het wat opdroogt en daar word je niet blij van als je een andere plant wil gaan snoeien. Bovendien voorkomt het verspreiding van eventuele ziektes tussen planten.

Alhoewel de druif een sterke plant is, is ons klimaat wel wat vochtiger dan in de zuidelijke streken waar de druivenstruiken floreren. Hierdoor komen er toch wat ziektes/plagen voor waar je op moet letten. Sommigen kunnen je oogst behoorlijk aantasten!

Galmijt is echt een heel klein insect die onder het blad het sap van het blad wegzuigt. Aan de bovenkant van het blad zal een rood/groene bult komen. Aan de onderkant van het blad zitten in kuiltjes harige pluisjes waar de mijten het sap wegzuigen. Het is niet schadelijk voor de plant.

Meeldauw is een schimmel die zich aan de bovenkant van het blad vormt. Een wittig laagje wat er uitziet als kalkaanslag. Ook de druiven kunnen aangetast worden. Voor het blad kan het niet veel kwaad maar voor de druiven kan het betekenen dat de druiven niet bruikbaar zijn voor consumptie. Meeldauw overwintert in de knoppen. Lees hier alles wat je moet weten over het bestrijden van meeldauw.

Deze schimmel komt vooral voor in serres en kassen. Het is een schimmel die door een hoge luchtvochtigheid en constante warmte tussen de vruchten gaat smetten. Botrytis wordt ook grauwe schimmel genoemd omdat de haren grauw grijs zijn. Druiven die zijn aangetast zijn niet meer te redden. Deze schimmel is erg besmettelijk dus pas op voor je andere druiventrossen.