Lelie (Lilium)

De lelie groeit vanuit een ondergrondse bol, deze bol heeft dikke schubben en bevat reservevoedsel voor de lelie. De lange stengels die uit de bol groeien, dragen smalle bladeren. Bovenaan de stengel zitten de bloemen, opstaand, zijwaarts gericht of meer hangend. De hoogte varieert van 60 cm tot ruim 1,5 meter of zelfs meer, afhankelijk van de soort. De lelie groeit in het voorjaar vrij snel naar de volwassen grootte en bereikt die in de zomer.

Ja, de lelie is giftig voor mensen en dieren. Lelies zijn zeer giftig voor katten. Ook het stuifmeel uit de bloemen kan giftig zijn voor katten en zelfs het water waar de lelie in staat als snijbloem is giftig voor katten. Neem bij inname contact op met de huisarts of de dierenarts.

De lelie bollen kunnen het best in april geplant worden, er groeien vanaf het voorjaar stengels en bladeren. De madonnalelie en de Turkse lelie maken al blad voor de winter en daarom plant je ze het best al in augustus. Plant lelie bollen het liefst zo snel mogelijk na ontvangst want ze zijn gevoelig voor uitdroging.

De lelie bollen moeten gemiddeld 15-20 cm diep geplant worden, in ieder geval minstens 3x zo diep als de hoogte van de bol. Er moet 10-15 cm aarde bovenop de bol komen. Vrij diep dus, omdat de lelie boven zijn bol, aan de stengel dus, zijn wortels maakt. Graaf een ruim plantgat en verbeter de uitgegraven aarde met vruchtbare grond, zoals tuinaarde, aanplantgrond, potgrond of compost. Strooi op de bodem van het plantgat een laagje fijn grind of scherp zand, hier bovenop een laagje potgrond. Leg de leliebol met de punt naar boven op de bodem van het plantgat en vul aan met de uitgegraven aarde. Druk aan en geef water. Plant de bollen 20-25 cm uit elkaar. In een pot mogen de bollen dichter op elkaar komen, ongeveer 15-20 cm. Voor een wow-effect plant je minstens vijf leliebollen bij elkaar.

De lelie groeit het best op een plek met de bloemen in de volle zon, maar plant de leliebollen wel uit de felle middagzon. De leliebollen groeien namelijk het best in koele aarde, plant je lelie daarom niet op een plek waar de zon direct op de aarde schijnt. Je kunt voor koelte zorgen door voor de lelie een lage, bodembedekkende plant de zetten en ook door de bodem af te dekken met schors. Of plant de lelie bollen tussen de vaste planten in je border. Lelies houden van koude voeten en een warm hoofd!

De lelie plant je het liefst op een beschutte plek, zeker de hoge soorten kunnen omwaaien door harde wind. Steun ze zo nodig door ze aan een stevige stok te binden.

De lelie groeit graag in losse, humusrijke en vruchtbare grond die licht zuur is. Goed gedraineerd maar ook niet te droog, het water moet goed weg kunnen lopen.

De lelie bol kan prima in een pot groeien. Kies voor een lelie in pot wel de wat lagere soorten. Gebruik een pot met gaten in de bodem, zo kan het water goed uit de pot lopen. Het is aan te raden de potten met lelies in de winter onder een afdak te zetten, in te natte grond kunnen ze namelijk gaan rotten.

Ja, de lelie is winterhard. Dek de aarde boven de bollen bij strenge vorst wel af met stro of droog blad. Als de lelies in het vroege voorjaar boven de grond komen, zijn de jonge scheuten gevoelig voor late nachtvorst, bescherm ze daarom met droog blad, noppenfolie of vliesdoek.

Nee, de lelie is niet groenblijvend in de winter, in het najaar sterft het blad af.

De lelie heeft voldoende water nodig om goed te kunnen groeien, de aarde mag altijd licht vochtig zijn. Zeker ook de bovenste laag grond moet voldoende vochtig zijn, omdat hier veel wortels groeien. Geef je lelie dus regelmatig water in een droge periode, ook in het voorjaar. Het water moet wel goed weg kunnen lopen, te natte grond is ook niet goed voor de leliebol. Voor een lelie die in een pot groeit mag de aarde niet uitdrogen. Zorg er wel voor dat het water goed uit de pot kan lopen en laat geen water in de schotel staan.

De lelie bollen hebben voldoende voeding nodig om goed te kunnen groeien. Strooi in het voorjaar organische mestkorrels rond voet van de plant of geef speciale mest voor bloembollen.

De lelie hoef je niet beslist te snoeien, maar door uitgebloeide bloemen weg te knippen zorg je er wel voor dat de andere bloemen langer mooi blijven. Als alle stengels uitgebloeid zijn, knip je de stengels terug tot ongeveer 2/3 van de steel. Laat de bladeren rustig afsterven in de herfst, ze zorgen voor voedsel in de bol.

De lelie kun je verplaatsen of verplanten. De madonnalelie en de Turkse lelie verplant je het best in het najaar (september-oktober) als het blad is afgestorven. De andere lelies in het voorjaar (april). Graaf de bollen voorzichtig op, zonder ze te beschadigen, en plant ze op dezelfde diepte op hun nieuwe plek. Laat alle wortels aan de lelie zitten. Verbeter de aarde in het plantgat met compost of aanplantgrond. Het is aan te raden om de leliebollen na ongeveer vijf jaar op te graven en opnieuw te planten.

De lelie is niet zo makkelijk zelf te vermeerderen. De kweker vermeerdert leliebollen via de schubben van de bol en via weefselkweek. Je kunt een lelie zelf vermeerderen door het delen van bollen als het gaat om een bol met twee groeipunten (dubbelneus), die kun je uit elkaar breken en apart opkweken. Je kunt een lelie ook in het voorjaar zaaien, maar het duurt wel jaren voordat je een bloeiende plant hebt. Sommige lelies maken zogenaamd broedbolletjes aan de stengels, in de oksels van de bladeren. Ook zie je wel eens mini bolletjes aan de schubben van de bol zitten. Deze kleine bolletjes kun je voorzichtig van de stengels of schubben afhalen en apart opkweken.

De Rhizoctonia ziekte is een schimmelziekte, de bladeren worden bruin en hebben vaak ook bruine vlekjes. De lelie groeit niet goed en bloeit vaak helemaal niet. De schimmel leeft in de grond, plant nieuwe leliebollen niet op dezelfde plek.

De leliebol kan last hebben van Botrytis, dit is een schimmel die ervoor zorgt dat de bol gaat rotten. De bol wordt bruin en zacht. Het rotten kan ontstaan in te natte grond, beschadigde bollen zijn er extra gevoelig voor, ook vorstschade kan leiden tot Botrytis-rot. 

Vaak hebben lelies last van het leliehaantje, een felrood kevertje dat samen met zijn larven het blad opeet. Vooral de larven zorgen voor veel schade, je ziet ze bijna niet maar wel de zwarte uitwerpselen. De kevertjes op tijd wegvangen (in maart) is de enige remedie. Verwijder ook de hoopjes uitwerpselen met daarin de larven.

De bladeren en bloemknoppen van je lelie kunnen aangetast worden door verschillende insecten, zoals bladluizen. Je ziet vaak vlekjes verschijnen op de bladeren en knoppen. Wil je meer weten over de bestrijding van beestjes op jouw lelie? Lees dan onze blogs over trips, bladluis, spint, wolluis.

Deel jouw lelie met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.