Lupine (Lupinus)

De groeiwijze van lupine is polvormend. Vanuit de dikke wortels groeit het lichtgroene, zacht behaarde blad. Dit is handvormig, samengesteld uit lancetvormige blaadjes. Vanuit het hart van de plant groeien de dikke bloemstengels. De lupine groeit vanaf het voorjaar snel naar zijn volwassen hoogte. De eenjarige soorten groeien sneller dan de vaste meerjarige soorten.

Ja, de lupine is een vaste plant, er zijn ook eenjarige soorten lupine en zelfs struikvormen.

De blauwe lupine (Lupinus angustifolius) wordt gebruikt als groenbemester en bodemverbeteraar. Deze eenjarige lupine zorgt voor extra voedingsstoffen in de grond. Lupine bindt stikstof uit de lucht en slaat dit op in de wortels. Stikstof is voeding voor planten. Je kunt Lupinus als groenbemester zaaien in de moestuin of op een braak liggend stuk grond waar je bijvoorbeeld een border aan wilt leggen.

Ja, de lupine kan giftig zijn voor mensen en dieren, dat geldt zeker voor de zaden. Neem bij inname voor de zekerheid contact op met de huisarts of de dierenarts. Zaden van bepaalde soorten lupine zijn eetbaar, maar de zaden van tuinlupines zijn niet eetbaar. Een lupine allergie kan ook voorkomen.

De geurende vlinderbloemen van lupine staan in zware, cilindrische trossen die wel 50 cm lang kunnen worden. Soms zijn de bloemen tweekleurig, de vlag (bovenste deel) heeft een andere kleur dan de kiel (onderste deel). Steek je neus eens in de bloemen, ze geuren namelijk subtiel kruidig. Na de bloei gaan de dikke, zacht behaarde peulen groeien.

De bloemen openen zich vanaf eind mei tot begin juli, vaak is er nog nabloei in augustus. De eenjarige soorten lupine bloeien van eind mei tot ver in augustus.

Als je lupine is uitgebloeid kun je de uitgebloeide bloemstelen terugknippen tot vlak boven een zijscheutje.

Plant je lupine op een open, zonnige en luchtige plek. Lichte schaduw kan ook, maar in de volle zon zal de bloei rijker zijn. De lange bloemtrossen zijn wel gevoelig voor wind, plant je lupine daarom op een beschutte plek uit de wind. Een zure of neutrale, zanderige, niet te voedzame en goed doorlatende grond is perfect. Van een kalkrijke grond houdt de lupine beslist niet. Zware grond en te natte grond geven geen goed resultaat. Je kunt zware grond luchtiger maken door er brekerszand door te mengen.

Ja, lupine kan in een pot groeien, maar groeit toch beter in de volle grond. De lange wortels gaan namelijk graag de diepte in. Wil je lupine toch in een pot planten, dan kan dat prima voor één seizoen. Het is namelijk lastig om je lupine in pot de winter door te krijgen.

Ja de vaste planten zijn winterhard, de meeste eenjarige soorten lupine zijn niet winterhard.

De vaste soorten lupine laat je in de volle grond om te overwinteren, deze lupine soorten zijn meerjarig en kun je goed overhouden. De stengels en bladeren sterven in de winter af, maar onder de grond blijft de plant gewoon leven. Als het warmer wordt in het voorjaar loopt de lupine vanuit de wortels weer uit. Groeit je lupine in een pot? Dan kun je deze het best wel binnen zetten als het hard gaat vriezen. De eenjarige soorten lupine blijven meestal niet over, die moet je in het voorjaar weer zaaien.

Een lupine kun je het hele jaar door planten, maar het voorjaar of de vroege zomer is de beste planttijd. Graaf een ruim plantgat dat twee keer zo breed is als de kluit en net zo diep als de hoogte van de kluit. Verbeter de uitgegraven grond met bemeste tuinaarde of bladaarde. Dompel de kluit met pot en al in een emmer water. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Vul het plantgat met de uitgegraven aarde, druk goed aan en geef ruim water. De plantafstand voor lupine is gemiddeld 30-40 cm, voor eenjarige soorten 20-30 cm.

De lupine is goed tegen droogte bestand, maar als het in de zomer lang warm en droog is dan kun je de lupine extra water geven. Ook planten die nog niet zo lang in de grond staan, geef je het best regelmatig water. Een lupine die in een pot staat, heeft ook regelmatig water nodig. Te natte grond vindt de lupine zeker niet fijn! Een lupine bemesten is niet nodig, deze plant zorgt namelijk zelf voor haar eigen voeding. De knolletjes aan de wortels maken stikstof, de lupine kan daar zelf van profiteren.

De peulen zijn prachtig, maar het is aan te raden om de uitgebloeide bloemen weg te knippen. Zo gaan er geen peulen groeien. Het vormen van zaad kost de plant namelijk veel energie. Door het wegknippen van uitgebloeide stengels kun je hopelijk nieuwe bloemstengels verwachten, zodat de lupine nog een nabloei geeft. Knip in het najaar de hele plant af, hierdoor zal je lupine het volgende jaar beter bloeien. Bij eenjarige soorten lupine is snoeien niet nodig.

Je moet de lupine na de bloei snoeien en in het najaar.

Je snoeit de lupine door uitgebloeide bloemstelen af te knippen boven een zijscheutje. Knip de hele plant in het najaar af tot op 10 cm boven de grond.

De lupine snoei je met een scherpe en schone snoeischaar.

Een lupine is goed te verplaatsen of verplanten. De beste tijd hiervoor is het voorjaar (april). Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde er voorzichtig af en graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Geef ruim water om de plant op zijn nieuwe plek een goede start te geven.

De vaste soorten lupine verouderen snel en leven hierdoor meestal vaak kort. Je kunt de levensduur verlengen door de wortelkluit in het voorjaar te scheuren. Graaf de plant op en trek de buitenste jonge stukken voorzichtig van de moederplant af, elk deel moet een pluk wortels hebben. Plant de jonge delen opnieuw in losse grond. Je hebt de lupine nu verjongd en de plant gaat weer goed groeien en bloeien.

Stekken van de vaste lupine soorten gaat makkelijker dan scheuren. Neem in april kleine zijscheutjes van de plant, minimaal 8 cm lang. Plant ze in een potje met stekgrond, licht vochtig houden. Knip de zachte top eruit om te voorkomen dat de lupine al snel gaat bloeien. Het is beter als de jonge plant eerst goed gaat wortelen.

Of vermeerder je lupine door zaaien, dat gaat vooral goed met de eenjarige soorten. Als je lupine zaait, weet je niet welke bloemkleur de zaailingen zullen hebben. Dat is dus een verrassing.

Zie je roestkleurige vlekjes op het blad van je lupine verschijnen, dan heeft de plant last van de bladvlekkenziekte. Dit wordt veroorzaakt door een schimmel, vooral in een regenachtige periode. Verwijder aangetast blad. Je kunt de plant bespuiten met een speciaal middel tegen bladvlekkenziekte.

Een lupine kan aangetast worden door de lupineluis, dit zijn redelijk grote lichtgroene luizen. Je kunt de luizen van de plant wrijven of wegspuiten met een harde straal uit de tuinslang. Lieveheersbeestjes zijn dol op luizen, je kunt larven van dit kevertje kopen en bij je lupine uitzetten. Gebruik geen bestrijdingsmiddelen, deze zijn ook schadelijk voor andere insecten.  Zorg voor goede groeiomstandigheden, dan is je lupine minder vatbaar voor de luizen.

Het blad van je lupine kan slap hangen als de plant te weinig of teveel water heeft gekregen. Controleer de vochtigheid van de grond. Ook moet een lupine die je net geplant hebt nog even wennen aan zijn nieuwe plek. Knip de plant iets terug, meestal herstelt de lupine zich goed.

Als het blad van je lupine verschrompelt dan kan de grond te nat zijn. Controleer de vochtigheid van de grond. Het kan ook gaan om de bladvlekkenziekte of een andere schimmelziekte. Door de lupine op een zonnige en luchtige plek te planten voorkom je hopelijk deze schimmelziektes.

Vooral het jonge blad is een lievelingsmaaltje voor slakken, let in het voorjaar dus extra op en zorg dat de slakken wegblijven.

Als je lupine te weinig zon krijgt, kan het voorkomen dat er geen bloemen gevormd kunnen worden. Na het delen of zaaien van een plant kan het soms een jaar duren voordat je lupine gaat bloeien.

Deel jouw lupine met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.