Vijgenboom (Ficus carica)

De vijgenboom is een struik of kleine boom die groeit door te vertakken. De vijg kan in warme landen wel tien meter hoog worden, bij ons is dat meestal maximaal vier meter. Je kunt een vijg als boompje op stam kweken, met een lage of juist hogere stam. Of kies voor een meerstammige struikvorm. Er zijn ook oude vijgenstruiken te koop met een dikke stam, een bijzondere blikvanger in een grote pot of kuip. Een vijg is ook als leiplant te koop. Een vijg kan snel groeien en zo’n 2,5 tot 4 meter breed worden, dat vraagt dus wel ruimte in de tuin.

Een vijg heeft hele kleine groene bloemen. Je ziet de bloemen eigenlijk niet omdat ze in de fluwelig behaarde groene bloembodem zitten. De bloembodem groeit uit tot de vrucht, de bloempjes staan dan binnenin de holte van de vrucht. Daarom is de vrucht zelf eigenlijk de bloem! De piepkleine bloemen zie je pas als je de vrucht opensnijdt.

De vijgenboom kan bloemen maken van mei tot in september. De vijg kan wel drie keer per jaar bloeien en heeft eigenlijk geen vaste bloeitijd.

De genoemde vijgenrassen zijn in de volle grond goed winterhard tot 12/-15 ºC. Jonge planten kun je beter wel tegen vorst beschermen. Dek de vijgenboom af bij zeer strenge vorst, vooral de jonge scheuten en de nog onrijpe vruchten kunnen bevriezen. Voor het afdekken van je vijgenboom kun je vliesdoek gebruiken. In een pot is een vijg gevoeliger voor vorst, daarom overwinter je een vijg in pot het liefst in een vorstvrije ruimte. De ruimte mag donker zijn, omdat de vijg in de winter toch geen blad heeft.

Ja, de vijgenboom is bladverliezend in de winter, een vijg is dus niet wintergroen.

Een vijg kun je het hele jaar door planten, als het niet vriest. De beste tijd voor de aanplant van een vijgenboom  is echter het voorjaar of de vroege herfst. Graaf een ruim plantgat dat twee keer zo breed is als de kluit en net zo diep als de hoogte van de kluit. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Vul het plantgat met de uitgegraven aarde, druk goed aan en geef ruim water. De plantafstand is 2-3 meter.

Een vijgenboom heeft voldoende water nodig om goed te kunnen groeien. Geef je vijgenboom daarom in de zomer water als het langere tijd niet regent. Zeker vijgen in pot moet je altijd ruim water geven, ook als het regent kan de grond in de pot droog worden. Geef een vijgenboom in pot 1 x per week veel water, in een warme periode 2x per week. Controleer altijd eerst hoe droog of nat de grond is. Eenmaal goed aangeslagen in de volle grond is een vijg wel goed bestand tegen droogte, de wortels gaan namelijk diep de grond in.

Bemest je vijgenboom elk voorjaar, hiervoor kun je speciale mest voor vijgen (mediterrane plantenmest) gebruiken, organische mestkorrels of koemestkorrels. Geef je vijg nog een keer mest in de zomer.

Het witte melksap van de vijg kan irriteren op je huid, draag altijd handschoenen bij het snoeien om dat te voorkomen. Komt er toch melksap op je huid, spoel dit dan direct af. Heb je weinig ruimte? Snoeien is niet de enige oplossing: leid de twijgen van een vijg tegen een muur of schutting, bijvoorbeeld in een waaiervorm.

Een vijgenboom moet je snoeien als de struik te groot wordt, om een mooie vorm te houden en om het hart van de struik open te maken. Ook moet je een vijg snoeien om dode takken te verwijderen.

Een vijgenboom snoei je maar 1 x per jaar. Een vijgenboom snoei je in de winter, in november-februari, als er geen blad aan de takken zit. Wanneer je een vijg te laat snoeit, bijvoorbeeld pas in het voorjaar, dan kunnen de snoeiwonden gaan bloeden.

Je hoeft een vijg niet ver te snoeien. Stamboompjes en oude vijgen kun je wel verder terug knippen, maar dan zullen er minder vruchten groeien. Je snoeit een vijgenboom door kruisende en beschadigde takken weg te knippen. Je kunt ook alle dode punten wegknippen tot vlak boven een gezonde knop. Knip te lange uitlopers terug tot op 3-4 ogen (knoppen). Spaar de takken met jonge groene vruchtjes, want die gaan nog rijpen. Zorg er bij het snoeien van je vijg voor dat het hart van de struik open blijft. Zo kan er overal in de struik veel zonlicht komen. Dit doe je door takken die naar binnen groeien af te knippen. Vaak loopt de vijgenboom vrij laat uit, denk dus niet te snel dat je vijgenboom dood is.

Je snoeit een vijgenboom met een scherpe en schone snoeischaar. Voor dikke takken gebruik je een snoeizaagje.

Je kunt een vijgenboom verplaatsen of verplanten in oktober-november. Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde er voorzichtig af en graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Geef ruim water om de vijgenboom op zijn nieuwe plek een goede start te geven.

Een vijg is goed te vermeerderen door stekken te nemen. De beste tijd om stekken van je vijgenboom te nemen is de herfst, nadat het blad van de takken is gevallen, of het vroege voorjaar, als er nog geen blad aan de takken zit. Stek een vijg door de top van een tak zonder vruchten te knippen van ongeveer 15-30 cm lang. Kies een jonge tak die dit jaar gegroeid is (of vorig jaar als je in de vroege lente stekt) en verwijder het zachte topje van de tak. Snij het takje met een scherp mesje schuin af, vlak onder een knop of verdikking, en doop het in stekpoeder. Graaf een gleuf in de tuin en vermeng de aarde met compost. De stek van je vijgenboom komt voor 2/3 onder de grond, zet meerdere stekken 10-15 cm van elkaar. Dek de stekken af als het gaat vriezen. Je kunt de stek ook in een pot met potgrond steken, houd de pot vorstvrij. Aan het ondergrondse deel gaan wortels groeien en hopelijk gaat de stek in het voorjaar verder groeien. In het najaar kun je dan eventueel de stek van je vijg verplanten. Je kunt een vijgenboom ook stekken in water.

Je kunt je vijgenboom ook vermeerderen door afleggen. Hiervoor buig je in het voorjaar een soepele twijg naar de grond. Snij de tak licht in op het punt waar de tak de grond raakt en hou de tak op zijn plek met een steen. Na ongeveer een jaar zijn er wortels gevormd en kun je de jonge plant van de moederplant afsnijden.

Als de bladeren van je vijgenboom krullen dan kan dit komen door te natte of te droge grond. Controleer hoe nat de grond is en geef minder of meer water. Het kan voorkomen dat de groene rupsen van de vijgenskeletteermot op je vijgenboom zitten. Ze zitten onder een web op het blad en eten van de bladeren. Soms gaan de bladeren hierdoor krullen. De schade door deze rupsen is beperkt, je hoeft ze dus niet te bestrijden.

Als je vijgenboom gele bladeren krijgt dan is de grond meestal te nat, of de vijg staat op een te koude plek. Laat de aarde altijd goed opdrogen tussen twee gietbeurten in. Ook te weinig voeding kan de oorzaak zijn. Het is een normaal proces dat de bladeren in de herfst afvallen, soms zijn ze dan eerst wat geel.

Bruine bladeren of bruine vlekken kunnen komen door spint of luizen. Deze kleine beestjes tasten de bladeren aan. Wil je meer weten over de bestrijding van beestjes op jouw vijgenboom? Lees dan onze blogs over bladluis en spint. Soms zijn schimmels de boosdoener. Te natte grond kan de groei van schimmels en rotten van de wortels veroorzaken, ook hierdoor krijgt de vijgenboom bruine bladeren. Zorg er bij het watergeven voor dat de bladeren niet nat worden.

Te weinig water kan de vruchten van je vijgenboom doen afvallen, check dus of de grond te droog is. Bij jonge vijgen is het normaal dat een deel van de vruchten er afvalt, de plant moet eerst nog groeien om meer vijgen te laten rijpen.

Als er vijgen openbarsten aan je vijgenboom, dan kan de grond te nat zijn. Een kleine barst aan de onderkant van de vijg is niet erg, dit geeft aan dat de vijg rijp is. Lekker eten dan dus!

Deel jouw vijg met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.