Verbena (IJzerhard)

Verbena bonariensis is een luchtige plant die omhoog groeit. De verbena kan 100 tot 150 cm hoog kan worden, maar dit zijn de bloemen op bloemstelen, het blad blijft veel lager. Hierdoor is de ijzerhard zowel leuk voorin als achterin de border en is het een ideale plant als vulling tussen anderen. De vertakte vierkante stengels dragen kleine lancetvormige blaadjes, bovenaan zitten kleine paarse bloemen in compacte schermen die daar wel lijken te zweven. De Verbena groeit in één groeiseizoen van niets tot zijn hoogte van 100 tot 150 cm.

De verschillende Verbena soorten hebben elk hun eigen kenmerken en ze zijn niet allemaal even winterhard. Wat ze wel gemeen hebben: bijen en vlinders zijn dol op elke Verbena!

De Verbena officinalis is een inheemse soort, dus van oorsprong thuis in ons land, met lange, dunne stengels en kleine lichtroze bloemen. Verbena officinalis ‘Bampton’ heeft donkergetint blad.

• Vaste plant
• Hoogte 50-75 cm,
• Bloeitijd: juni-september

Ja, Verbena kan giftig zijn. Pas dus met ijzerhard op bij kinderen en huisdieren. Neem voor de zekerheid altijd contact op met de huisarts of de dierenarts als je vermoedt dat je kind of dier aan de Verbena heeft gezeten!

Alle soorten Verbena kun je in het vroege voorjaar zaaien. Zaai vanaf februari binnen in een bakje of potje met vochtige zaaigrond. Zorg voor een warme plek, bijvoorbeeld boven de verwarming, of zet de zaaibakjes in een verwarmd kamerkasje. Je hebt met Verbena wel wat geduld nodig, want het kan even duren voor de zaadjes gaan ontkiemen. Als de jonge planten twee paar blaadjes hebben, kun je ze verspenen. Dit houdt in dat je elk jong plantje (zaailing) voorzichtig overzet in een eigen potje om hem verder te laten groeien. Vanaf half april kun je de nieuwe Verbena langzaam laten wennen aan de buitentemperatuur en begin mei kunnen de plantjes naar buiten. Pas wel op met late nachtvorst, om zeker te zijn kun je ook tot na ijsheiligen wachten (half mei).

Je kunt Verbena in het voorjaar (mei) in de volle grond zaaien. Of zaai Verbena in september-oktober in de volle grond, het zaad wacht dan tot het voorjaar voor het gaat ontkiemen. Verbena bonariensis zaait zichzelf goed uit, de kleine zaailingen kan je overal in de buurt van de moederplant vinden. Als ze nog klein zijn, kun je ze prima verplanten als je op andere plekken ook van je Verbena wil genieten.

Bij het zaaien moeten de Verbena zaadjes helemaal bedekt zijn met een dun laagje grond, ze ontkiemen namelijk het best in het donker. Volg hierbij ook altijd de aanwijzingen op de verpakking. De plantafstand voor Verbena is ongeveer 15-30 cm. Als je ze binnen zaait kun je de zaadjes wat dichter bij elkaar doen, omdat je de jonge plantjes toch nog uit elkaar gaat zetten.

Verbena bloeit uitbundig. De bloemen kunnen wit, oranje, rood, roze of paars of violetblauw zijn, dit hangt af van de soort.

Alle Verbena soorten bloeien lang, afhankelijk van de soort begint de bloei al in het voorjaar en kan je ijzerhard doorbloeien tot de herfst.

• Verbena bonariensis bloeit van juli tot in september.
• Verbena hastata bloeit van juni tot in augustus.
• Verbena hybrida bloeit van mei tot oktober.
• Verbena officinalis bloeit van juni tot in september.
• Verbena rigida bloeit van juli tot in oktober.

Als je Verbena is uitgebloeid, hoef je niets te doen. De plant bloeit vanzelf door tot het einde van de bloeitijd. Je kunt de stengels laten staan en pas in het voorjaar afknippen. Bij Verbena hybrida en Verbena rigida loont het wel om de uitgebloeide bloemen weg te knippen. Je stimuleert hiermee de plant om nieuwe bloemen te maken en geniet zo van een rijkere bloei.

Verbena groeit en bloeit het best op een plek in de volle zon. Halfschaduw kan ook, maar daar is de bloei mogelijk wat minder uitbundig. IJzerhard groeit in elke goede tuingrond die niet te nat is.

Alle Verbena soorten kunnen prima in een pot groeien. Gebruik een pot met gaten in de bodem zodat het water goed weg kan lopen.

Ja en nee, sommige soorten IJzerhard zijn winterhard, andere niet of matig.

• Verbena bonariensis is redelijk winterhard, maar als het echt streng vriest kan dit de ijzerhard fataal worden. Dek de voet van de plant bij vorst af met afgevallen blad of stro als winterbescherming. Op zich hoef je je niet echt zorgen te maken: omdat de Verbena bonariensis zichzelf uitzaait zul je hem bijna altijd weer terugzien!
• De inheemse Verbena officinalis is goed winterhard.
• Verbena hastata is goed winterhard en komt elk voorjaar vanuit de basis weer op.
• Verbena hybrida is een eenjarige plant en niet winterhard.
• Verbena rigida is matig winterhard, maar deze ijzerhard komt soms in het voorjaar toch weer op. Deze IJzerhard zaait ook zichzelf uit zoals de Verbena bonariensis, alleen wel minder rijkelijk.

Een Verbena in pot, die matig of niet winterhard is zoals de Verbena bonariensis en Verbena rigida, kun je bij vorst het best naar binnen halen.

Nee, Verbena is niet groenblijvend in de winter.

Een Verbena kun je het hele jaar door planten. De beste tijd om te planten is het voorjaar (april-mei). De winterharde Verbena hastata en Verbena officinalis kun je ook prima in de herfst planten. Graaf een ruim plantgat dat twee keer zo breed is als de kluit en net zo diep als de hoogte van de kluit. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Vul het plantgat met de uitgegraven aarde, druk goed aan en geef ruim water. De plantafstand voor Verbena is 15-30 cm.

De Verbena kan goed tegen droogte, je hoeft de plant geen extra water te geven. Alleen als het echt lang droog is, lust de Verbena wel een slokje water. Staat je Verbena in een pot? Geef dan wel regelmatig water en laat de potgrond nooit helemaal uitdrogen. Verbena hybrida heeft zeker voldoende water nodig. Aan natte voeten heeft Verbena een hekel, dus geef nooit te veel water en zorg voor goed doorlatende grond.

Geef de Verbena in het vroege voorjaar een beetje organische mest. Verder is mesten niet nodig, de plant groeit zelfs goed in arme grond. Voor een rijke bloei bij Verbena hybrida en Verbena rigida kun je regelmatig voeding voor terrasplanten geven.

De Verbena bonariensis, Verbena hastata en Verbena officinalis moet je in het voorjaar (april) snoeien om alle dode stengels te verwijderen. Alle stengels zijn dan afgestorven. Door te snoeien is er weer ruimte voor de nieuwe jonge scheuten. Bij Verbena hybrida en Verbena rigida snoei je zodat de plant meer gaat vertakken en nog meer bloemen gaat maken.

Je moet de Verbena één keer per jaar snoeien, in het vroege voorjaar (maart-april). De eenjarige soorten (hybrida en rigida) kun je na de bloei een tweede keer snoeien snoeien. Als je Verbena bonariensis te hoog wordt, kun je in de zomer gerust een flink deel van de stengels afknippen.

Je snoeit de Verbena in het voorjaar door alle (afgestorven) stengels vlak boven de grond af te knippen. Bij de eenjarige Verbena soorten knip je een uitgebloeide bloemstengel terug tot vlak boven een zijscheutje.

Je snoeit de Verbena met een scherpe en schone snoeischaar.

Verbena kun je het best in het voorjaar verplanten. De winterharde Verbena hastata en Verbena officinalis kun je ook goed in het najaar verplanten. Jonge zaailingen van Verbena bonariensis kun je in het voorjaar verplanten. Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde er voorzichtig een beetje af en graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Snoei de plant na het verplanten, tenzij het om een jonge zaailing gaat, en geef na het verplanten water.

Verbena bonariensis kun je in de nazomer stekken. Een goede tijd om stekjes te nemen is augustus. In de bladoksels, tussen de stengel en een blad, zie je vaak jonge, niet bloeiende scheutjes zitten. Kies een jonge stengel die niet gebloeid heeft en knip hier ongeveer 10 cm vanaf. Verwijder de onderste bladeren, maar laat de bovenste twee blaadjes zitten. Snij het stengeltje met een scherp mesje schuin af, net onder een verdikking in de stengel. Doop het stekje van de Verbena in stekpoeder. Vul een potje met licht vochtige stekgrond en steek de Verbena stek hierin. Dek af met een plastic zakje en geef af en toe een beetje water. De jonge Verbena stekken kun je het best op een lichte plek vorstvrij overwinteren. Plant de ijzerhard stekken vanaf half mei weer buiten in de volle grond. Door Verbena in de nazomer te stekken, heb je altijd een voorraadje achter de hand en weet je zeker dat je ook volgend jaar weer van de mooie ijzerhard kunt genieten.

Verbena kan last hebben van meeldauw. Je ziet dan witte vlekken of een witte poederachtige laag op het blad. De plant staat dan waarschijnlijk te nat, of de bladeren kunnen niet goed drogen. Verwijder de aangetaste bladeren en bekijk goed of je Verbena wel op de juiste plek staat. Lees hier alles over het bestrijden van meeldauw.

Deel jouw Verbena met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.