Hortensia (Hydrangea)

De hortensia is een heester en groeit over het algemeen niet erg snel, al is een klimhortensia daar een uitzondering op. Afhankelijk van de soort verschilt de groeiwijze: je hebt klimmende hortensia's, welke je bijvoorbeeld langs je schutting begeleid, maar ook prachtige grote bolvormige struiken, hortensia's op een stam en hortensia's die zich hebben ontwikkeld tot grote bomen. Voor elke plek is er dus wel een geschikte hortensia te vinden.

Hortensia (Hydrangea) is een geslacht uit de hortensiafamilie (Hydrangeaceae). Onder het geslacht hortensia vallen diverse soorten, welke weer vele gekweekte cultivars (of rassen) vallen. De bekendste zetten we voor je op een rij!

De Hydrangea paniculata 'Grandiflora' heeft spits toelopende witte bloemtrossen en wordt zo’n 250 cm hoog. Hij bloeit van juli tot september.

De hortensia 'Runaway Bride' is relatief nieuw. Hij is gekweekt vanuit 2 soorten en het unieke van deze hortensia soort is dat hij bloemen vormt bij elke vertakking en niet alleen aan het einde van een tak. Dit zorgt voor een overvloed aan bloemen. De bloemen zijn wit en kunnen bij lagere temperaturen verkleuren naar lichtroze. In combinatie met de hangende groei doet dit denken aan een trouwjurk en een blozende bruid. Deze hortensia kan ook prima in een pot en is zelfs zeer geschikt als hangplant. Hij bloeit van juni tot oktober en wordt niet hoger dan 120 cm.

De bladeren van de eikenbladhortensia lijken op die van een eik. Hij kan maximaal een meter of 2 worden en krijgt witte bloemen van juli tot september.

Deze hortensia heeft lichtpaarse bloemen en heeft behaarde bladeren. Je ziet hem meestal als een losse grote struik met grove takken. De hortensia aspera vertakt niet veel. Hij bloeit van juli tot augustus en wordt zo’n 180 cm hoog.

Ja, de hortensia is giftig. De hortensia is giftig voor honden en katten, andere huisdieren en voor kinderen. Volwassenen kunnen door contact met de sappen gaan overgeven of krijgen diarree en het is slecht voor de bloedsomloop. Bij dieren en kinderen zijn de effecten nog groter, afhankelijk natuurlijk van de mate van het contact met de plant. Neem altijd direct contact op met de huisarts of dierenarts als je ziet dat je dier of kind aan een hortensia heeft geknabbeld of ervan heeft gegeten!

De hortensia is een echte zomerbloeier en zal je maandenlang voorzien van de meest prachtige bloemen. Afhankelijk van de soort bloeien hortensia's ergens tussen het voorjaar tot de eerste vorst, dus ongeveer tussen mei en september. Hierin zijn 2 typen bloeiwijzen van de hortensia te onderscheiden. Voor de verzorging van je hortensia, en dan met name voor het snoeien, moet je weten welke soort je in de tuin hebt staan. Zie bovenstaand overzicht om te zien wat de bloeiwijze is van de meest voorkomende soorten.

Dit zijn de soort hortensia’s die ieder jaar bloeien. De bloemen worden gevormd op nieuw, jong hout. Het snoeien van deze soorten is het meest eenvoudig, de hortensia zal eigenlijk altijd hetzelfde jaar nog in bloei staan. De bekendste soorten die bloeien op eenjarig hout zijn Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ en de Pluimhortensia (Hydrangea paniculata), zoals de bekende Hydrangea paniculata ‘Limelight’.

Dit zijn de soorten die bloemen vormen op het hout van het vorige bloeiseizoen. Het hout is (minimaal) 2 jaar ‘oud’.
Hortensia’s die op het oudere hout bloeien zijn onder andere de boerenhortensia (Hydrangea macrophylla), de Eikenbladhortensia (Hydrangea quercifolia) en de Fluweelhortensia (Hydrangrea aspera). Ook een klimhortensia bloeit op oudere takken. zoals de Hydrangea petiolaris komt het meeste voor. Een andere klimmende soort is de Hydrangea seemannii, deze is in de winter groenblijvend.

De laatste jaren worden er steeds meer soorten gekeekt die kunnen bloeien op zowel eenjarig als tweejarig hout. De bekendste zijn de Hydrangea macrophylla 'Forever and Ever' en de Hydrangea macrophylla 'Magical' van de 'Magical revolution' hortensia's.

Weet je niet welke soort jij hebt? Maak een duidelijke foto van de bloem en vraag bij jouw Intratuin welke soort je hebt.

Hortensia’s kunnen bloeien in roze, wit, rood, paars of blauw. De zuurgraad van de grond bepaalt mede de bloeikleur! Een pH tussen PH 4,4 en 5,5 geeft blauwe bloemen. Indien je die blauwe kleur wil behouden kun je ook het beste aangepaste meststoffen gebruiken zodat de pH op het juiste peil blijft. Een pH tussen 5,5 tot 6,5 zorgt voor paarse bloemen en een PH tussen 6,6 en 7,2 kleurt de bloemen roze.

De bloeikleur van hortensia's kun je beïnvloeden!

Ja, alle hortensia's zijn in meer of mindere mate winterhard. Staat je hortensia buiten in een pot? Bescherm dan wel de wortels tegen extreme kou door de pot in te pakken met bijvoorbeeld noppenfolie of een speciaal winterdoek. Laat uitgebloeide bloemen de hele winter zitten, deze beschermen de nieuwe knoppen. Bij extreme vorst later in het jaar kan het zijn dat bloemknoppen kapot vriezen, waardoor je geen bloemen krijgt bij de soorten die bloeien op tweejarig hout. Gaat het laat in het jaar nog vriezen? Bescherm dan de hele plant met een wintervlies. Verwijder dit weer zodra de vorst is afgelopen.

Nee, de meeste hortensia soorten zijn niet groenblijvend in de winter, ze verliezen hun blad. Een uitzondering hierop is de klimhortensia Hydrangea seemannii. Deze behoudt zijn blad en blijft de hele winter groen.

Je kunt een nieuwe hortensia planten wanneer je wil, het hele jaar door. Zet de pot van de hortensia in een emmer water, zodat deze goed verzadigd raakt. Het plantgat hoeft niet veel groter dan de pot, je kunt de aarde nog mengen met wat mest of aanplantgrond. Na het planten druk je de grond rond de hortensia goed aan en geef je hem de eerste dagen na het aanplanten regelmatig water. In een droge periode nog wat langer water blijven geven, zodat de hortensia goed kan wortelen.

Een hortensia heeft niet veel nodig, maar is wel een dorstige plant! Hortensia’s verdampen veel water, dus zorg met name in de lente en zomer dat je hortensia genoeg te drinken krijgt. De hortensia zal het zelf ook aangeven, de bladeren zullen gaan hangen bij de te weinig water. Dit trekt gelukkig weer bij zodra de Hydrangea weer voorzien wordt van het nodige vocht. Je kunt de hortensia in het voorjaar ook speciale hortensiamest geven. Geef nooit teveel: te veel mest zorgt voor mooie groene bladeren, maar is minder goed voor het aantal bloemen!

Hortensia's snoei je in het vroege voorjaar (rond april) om de heester jong en in vorm te houden. Er mag geen vorst op komst zijn, anders kunnen de snijwonden bevriezen. Een hortensia die bloeit op eenjarig hout kun je jaarlijks, maar ook minder vaak, snoeien. Een hortensia die bloeit op tweejarig hout kun je niet rigoureus snoeien, dus daar is 1 keer per jaar wel aan te raden voor de verjonging van de plant. Een klimhortensia snoei je na de bloei in de zomer.

Anders dan bij vele andere bloeiende planten en heesters moet je de uitgebloeide bloemen in een hortensia lekker laten zitten. Zij beschermen de plant in de winter tegen vorst en zien er ook beter uit dan een kale plant. Voor de start van maart knip je dan de bruine bloemen uit je hortensia. Kijk goed hoe ver je kunt knippen, zodat je geen nieuwe knoppen wegknipt.

In april kun je de hortensia soorten die bloeien op eenjarig hout flink terugsnoeien tot zo’n 30 cm boven de grond. Wil je de struik liever hoog en groot houden? Snoei de plant dan wat minder diep terug. Soorten die bloeien op tweejarig hout snoei je om de heester te ‘verjongen’. Dat betekent dat je bij iedere snoeibeurt een aantal oude takken wegknipt, zodat er weer nieuwe takken ontstaan. Je snoeit deze soorten nooit helemaal in één keer, maar knipt een deel van de takken. Blijf je tijdens het snoeien bewust dat deze hortensia niet bloeit op nieuw gevormd hout. Snoei je te rigoureus terug? Dan heb je dat jaar vrijwel geen bloemen. De klimhortensia bloeit ook op tweejarig hout. In de zomer kun je, direct na de bloei, de uitstekende takken van de klimhortensia wegsnoeien. Op dit moment heb je de meeste kans dat hij het volgende jaar ook weer bloemen vormt. Een klimhortensia groeit niet heel snel en het duurt, na een flinke snoeibeurt, ook even voordat hij zich weer helemaal heeft hersteld. Vaak wordt dan ook het advies gegeven om deze hortensia niet te snoeien, maar het kan wel!

Lees meer over het snoeien van de hortensia in onze blog: Hortensia snoeien.

Een hortensia kun je verplaatsen of verplanten, het beste is in maart of april. De wortels krijgen daarna voldoende tijd om weer aan te groeien. Probeer uiteraard om zo min mogelijk wortels te beschadigen tijdens het verplanten en wellicht kun je de hortensia bij het verplanten ook direct snoeien om de balans tussen de wortels en de plant wat meer in evenwicht te brengen.

Een hortensia kun je prima stekken! Doet dit als de hortensia het hardst groeit, tussen juni en september. Je kunt alle soorten hortensia’s eigenlijk wel stekken, bijvoorbeeld de pluimhortensia, boerenhortensia en klimhortensia. Knip een tak van ongeveer 10 cm met minimaal 2 bladparen. De tak mag niet gebloeid hebben, maar mag ook niet houtig en bruin zijn. Haal het blad eraf en steek de tak voor de helft in zaai- en stekgrond. Geef de hortensia genoeg water, je kunt plastic over de nieuwe hortensia spannen om het vocht binnen te houden. Het heeft overigens geen zin om een hortensia proberen te stekken in alleen water. De Hydrangea heeft grond nodig om te kunnen wortelen!

Hortensia's kunnen last krijgen van bladvlekkenziektes. Bruine vlekken op het blad of geelachtig blad kunnen wijzen op een ziekte. Het beste is om zo snel mogelijk aangetaste bladeren te verwijderen en afgevallen blad in de herfst zo snel mogelijk te verwijderen. Doe deze niet op je composthoop of bij het GFT­ afval, maar voer dit af via het restafval. Plantziektes wil je niet verspreiden. Zorg verder dat je hortensia aan water en eventueel voeding niets te kort komt, een sterke plant herstelt het snelst. Maak voor alle zekerheid ook foto's van je hortensia en kom bij ons langs in de winkel, dan kijken we met je mee.

Als je hortensia niet of nauwelijks bloeit, dan is er iets aan de hand. Normaal gesproken zou elke hortensia namelijk elk jaar moeten bloeien. Er kunnen verschillende oorzaken zijn.

De meest voorkomende reden waarom je hortensia niet bloeit, is omdat de bloemknoppen bevroren zijn geweest tijdens vorst in het late voorjaar. De knoppen zijn dan al begonnen met uitlopen en zijn dan kwetsbaarder dan in de winter. Bescherm je hortensia tijdens deze late vorstperiodes met een wintervlies of zet je hortensia in pot in de schuur of garage. Binnen is te warm!

Heb je een hortensia die bloeit op oud hout? (Bekijk dit in ons overzicht van de soorten.) Misschien heb je tijdens het snoeien per ongeveer te veel oude takken weggeknipt en zijn er geen of nauwelijks meer takken overgebleven om opnieuw te bloeien. Zorg er bij een volgende snoeibeurt voor dat je minder rigoureus snoeit.

Kijk of jouw soort hortensia niet wat meer licht nodig heeft, dit kan namelijk zorgen voor minder bloemen. Of heeft de plant in het voorjaar te lang droog gestaan, waardoor zijn energie naar zijn overleving is gegaan in plaats van naar het ontwikkelen van bloemen? En krijgt de hortensia extra hortensiamest? Indien dit niet het geval is, dan kan dit goed helpen. Een goed bemeste hortensia bloeit rijker en langer en de bladeren zijn mooier groen.

De bloemen van een hortensia kleuren bruin aan het einde van de bloeiperiode. Deze bloeiperiode kan verkort zijn, door omstandigheden zoals droogte of hitte, waardoor je dus eerder bruine bloemen in de Hydrangea krijgt. Laat de uitgebloeide bloemen zitten tot het nieuwe jaar, ze beschermen de nieuwe bloemknoppen.

Gele bladeren in je hortensia wijzen meestal op een tekort aan voedingsstoffen. Ook kan het zijn dat je hortensia (in pot) te vaak te nat staat, een betere afwatering kan dan helpen.

Een slap hangende hortensia wijst er meestal op dat hij dorst heeft. Water geven dus! Je hortensia zal daarna waarschijnlijk weer mooi bijtrekken.

Verschrompeld blad aan een hortensia is meestal het gevolg van een te lange droge periode. Het blad is dan simpelweg uitgedroogd.

Deel jouw hortensia met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.