Rozen / roos (Rosa)

De roos heeft al honderden jaren de naam van weelde en rijkdom. Oorspronkelijk komt de roos uit het noordelijke deel van de wereld. Ze komen voor van Noorwegen tot Noord-Afrika en van Canada tot Mexico. De eerste rozen werden gebruikt in tuinen in China rond 1250. Daar werden rozen ook veel gekruist, waardoor er vele nieuwe soorten rozen zijn gemaakt.

Pas na 1800 is er groots te werk gegaan met het cultiveren van soorten rozen. Er zijn destijds soorten gekweekt met grote bloemen en heerlijk geurende bloemen. Ook waren er toen al mini rozen, trosrozen en dubbele rozen. De roos heeft nu al meer dan 200 wilde soorten en meer dan maar liefst 30.000 gecultiveerde soorten.

Tip: Heb je hulp nodig om de juiste roos voor jou te kiezen? Wij hebben onze top 10 van de mooiste rozen voor je op een rij gezet.

Rond de roos hangt al eeuwen een grote symboliek. Deze kan verschillen per cultuur en is door de jaren heen wel wat veranderd. Denk hierbij aan de rozenkrans waar mee wordt gebeden of de kleur van de roos die symbool staat voor maagdelijkheid (witte roos, voor de liefde (rode roos) en jaloezie of ontrouw (gele roos).

Rozen worden met verschillende doelen geweekt en daar zit de grootste scheidslijn tussen rozensoorten. Rozen worden gekweekt als snijbloem voor in een vaas of juist als rozenstruik voor in de tuin: als tuinroos. De soorten die worden gebruikt om snijbloemen te kweken hebben lange opgaande stelen: handig voor in een vaas. De tuinrozen zijn gekweekt met goede wortels en met een langere bloeitijd. De tuinrozen zijn in te delen in de volgende soorten:

Struikrozen zijn de lage heesterrozen en miniatuurrozen. Ze omvatten grootbloemige rozen en trosrozen en sommige soorten worden speciaal geteeld voor rozenbottels.

De naam zegt het al: bij een stamroos groeit de roos op een stam. De stam is meestal afkomstig van een andere (wilde) roos, welke betere worteleigenschappen zijn dan de roos die erop geënt is.

Klimrozen groeien in lange strengen in en zijn prachtig op een pergola of tegen een muur. Klimrozen moet je leiden, waarbij de hoofdstammen zoveel mogelijk horizontaal geleid moeten worden met een onderlinge afstand van zo'n 50 cm. Op deze manier stimuleer je de groei het beste. Bij een pergola bind je de hoofdtakken om de paal heen.

De roos als bodembedekker heeft soepele takjes die plat over de grond gaan. Deze soorten hebben weer verschillende indelingen. De ene heeft een geurende variant, de andere is er ook dubbelbloemig of meerkleurig. Er zijn veel verschillende soorten, zo vind je altijd wel een roos die in jouw tuin past.

De roos is niet alleen vanwege haar uiterlijk de koningin onder de heesters. Ze is best wel kieskeurig en stelt wat eisen! Rozen staan graag op een plek met wat wind, veel zon en goede voedingsrijke grond. Het liefst staat een roos niet in hele natte grond, maar de roos mag zeker ook niet te droog staan. Als de grond te droog is zal ze kleiner blijven. Gelukkig zijn het sterke planten die de meeste omstandigheden wel overleven. Wil je het rozen helemaal naar hun zin maken? Plant een roos dan in losgemaakte kleigrond. Daar is ze gek op! Nu nog lekker veel zon en ze zal je belonen met prachtige bloemen.

Je kunt rozen het hele jaar door planten. Zorg voor een lekker groot gat en vul dit met flink wat rozengrond. Vervolgens zet je de roos met de hele kluit in de grond en vul je het gat verder op. Geef hem voldoende water, zeker in de eerste weken na het planten. Let erop dat de plek waar de roos geënt is, een paar cm onder de grond komt. Dit punt heet ook wel het oculatiepunt. Indien je een roos gaat planten die je in een pot hebt gekocht, zit dit al goed!

Omdat rozen ontzettend snel groeien hebben ze regelmatig voeding nodig. Geef ze daarom in het voorjaar, na de eerste snoeibeurt, speciale rozenmest en herhaal dit in juni voor een extra boost in de zomer. Door je rozen te bemesten zijn ze beter bestand tegen ziektes en plagen. Daarnaast kost het vormen van bloemen veel energie, dit haalt de roos uit zijn voeding.
Rozen zijn goed bestand tegen onze koude winters, alleen bij een stamroos moet je oppassen als de temperatuur onder de 10 graden komt. Bij deze strenge vorst moet je stamrozen afdekken en beschermen, bijvoorbeeld met een zwarte plastic zak, waarbij hij nog wel wat lucht moet krijgen. Zodra de vorst weer voorbij is moet je zak eraf, anders loop je kans dat je stamroos al gaat uitlopen door de warmte in de zak! Struikrozen kun je eventueel extra bescherming geven door in het najaar de stelen op de grond in te graven tot ongeveer 15 cm. Hierdoor is de basis van de roos beter bestand.

Deze soorten rozen kun je terugsnoeien tot zo’n tien centimeter van de grond, hoe ver je wil gaan is aan jou. Takken die naar binnen toe groeien knip je lekker kort af, zodat het hart mooi open blijft. Dit geeft de plant lucht en schimmels minder kans. Let bij het snoeien op de ‘buitenogen’: dit zijn bladknoppen welke nog niet uitgelopen zijn en kun je herkennen aan een puntje met een streepje eronder. Zoals de naam al zegt moeten deze ogen aan de buitenkant van de tak zitten. Hier zal snel een tak gaan uitlopen en door deze te laten zitten groeit je roos dus naar buiten en minder naar binnen. Grote struikrozen of hoge heesterrozen kun je terugsnoeien tot 50 centimeter boven de grond.

Lees meer over het snoeien van de rozenstruik in onze blog: Rozen snoeien.

De stamroos kun je tot op 10 centimeter boven de stam terugsnoeien. Ook bij de stamroos moet het hart mooi open en luchtig blijven, dus ook hier weer opletten dat je boven de buitenogen knipt. Aan de stam zelf kunnen scheuten ontstaan, die afkomstig zijn van de wilde roos welke de onderstam vormt. Scheur deze van de stam af. Knip ze niet, want dan kunnen er juist meer uitlopers ontstaan!

In het voorjaar, in maart, knip je de oude bruine takken weg zodat de plant zich kan verjongen. De hoofdtakken (of gesteltakken) laat je zitten, maar je knipt hier alle zijtakken vanaf, tot zo’n 3 cm vanaf de hoofdtak (tot op 1 oog). Overigens hoef je een nieuwe klimroos de eerste 2 jaar nog niet te snoeien. Pas daarna zijn er voldoende wortels gevormd en zullen de hoofdtakken gaan groeien!

Lees meer over het snoeien van de klimroos in onze blog: Klimroos snoeien.

Bij de bodem bedekkende rozensoorten hoef je alleen de korte takken bij te knippen. Dit hoef je maar eens in de 2 á 3 jaar te doen.

Het beste gereedschap om een roos mee te snoeien is de ‘gewone snoeischaar’. Zorg ervoor dat de snoeischaar schoon en scherp is, dan zijn de snoeiwonden mooi schoon en vlak. Zo zorg je ervoor dat de wonden goed opdrogen en dat de plant daar geen ziektes van kan oplopen. Voor de wat dikkere takken kun je gebruik maken van een takkenschaar. Ook bij een takkenschaar is het heel belangrijk dat het mes goed scherp is.

Tip: Ben je op zoek naar het juiste gereedschap om rozen mee te snoeien? In onze webshop vind je een breed aanbod aan snoeigereedschap voor het snoeien van rozen.

Als je je roos goed verzorgt heeft hij minder kans om ziek te worden. Toch kunnen rozen soms geplaagd worden door bijvoorbeeld schimmels of beestjes. Het liefst wil je dit natuurlijk voorkomen, maar wat moet je doen als je roos al besmet is? Wij hebben de meest voorkomende ziektes bij rozen voor je op een rij gezet.

Als je roos last heeft van zwarte luis of bladluis moet je er op tijd bij zijn, want anders raakt je struik bedekt met een kleverige stof. Je kunt luizen verwijderen met een straal water of met een speciaal luizenmiddel. Hiermee kun je luizen biologisch bestrijden.

Heb je last van gekrulde en slap hangende bladeren aan je roos? Dit komt door de rozen bladrolwesp. Deze plaag is niet zo erg en gaat meestal vanzelf weer over. Je kunt de blaadjes gewoon plukken en weggooien (niet op de composthoop of bij het groenafval) of je kunt een biologisch gewasbeschermingsmiddel gebruiken.

De Taxuskever maakt gaten aan de rand van het blad. Het is niet mooi, maar de plant zal er niet dood aan gaan. De larven maken onder de grond meer schade. De larven eten de nieuwe wortels op waardoor de roos niet meer goed water op kan nemen en verdroogt. Door middel van water geven met aaltjes kunnen de larven worden bestreden. Lees hier alles wat je moet weten over het bestrijden van de taxuskever en zijn larven.

Rozen kunnen ook last hebben van een schimmel. Meeldauw is een soort schimmel welke op het blad van je roos gaat zitten. Doordat het blad wordt bedekt zal de groei achteruit gaan en kunnen bladeren misvormen. Lees hier alles wat je moet weten over het bestrijden van meeldauw.

Roest zorgt – zoals de naam al zegt – voor oranje/bruine vlekken op het blad. Dit is moeilijk te bestrijden en het blad zal vroegtijdig van de plant afvallen. Dit komt het meest voor bij wilde rozensoorten. De meeste nieuwe soorten zijn sterker en beter bestand tegen deze infectie.

Door je rozen te stekken kun je bijna gratis je tuin vol zetten met jouw favoriete roos. Het stekken doe je na de bloei, dus dat is ergens tussen eind augustus en begin september. Knip een aantal rechte takjes af onder een oog. Een oog is een dikker stukje aan de tak waar een blad uit kan groeien. Verwijder de bladeren van de onderste helft en zet ze in een potje met zaai- en stekgrond. Je vergroot de overlevingskans van je stekjes met stekpoeder. Dit zal het stekken een stuk makkelijker laten verlopen. Leg eventueel nog een laagje hydrokorrels op de bodem van het potje voor de afwatering. Zet de stekken op een plek in de halfschaduw en met weinig wind en laat ze rustig staan.

Rozen worden tegenwoordig vermeerderd door te oculeren, te enten of te ‘stenten’. Oculeren is een rozenknoop op een speciale manier op de wilde onderstam van een andere roos maken. Voor enten gaat dit op dezelfde manier, alleen wordt hier een goed takje gebruikt om vast te laten groeien aan een wilde onderstam. Stenten is een stekje van een wilde of sterke onderstam met daarop gelijk een ent van het soort welke je wilt kweken. Door op deze manier de plant te vermeerderen krijgen wat zwakkere soorten de goede worteleigenschappen van een sterke plant.