Akelei (Aquilegia)

Uit de verdikte wortelstok van de akelei groeien drielobbige, blauwgroene bladeren, ze zijn ook nog lang mooi na de bloei. De bloemen staan bovenaan vertakte stengels, ze steken ver boven het blad uit. De hoogte van een akelei varieert van 25 tot 90 cm. Deze vaste plant groeit vanaf het voorjaar vrij snel naar de volwassen hoogte en vormt elk jaar wat meer blad en bloemen. Vaak is het een kortlevende plant, gelukkig zaait de akelei zich uit zodat je elk jaar weer van de bijzondere bloemen kunt genieten.

Ja, de akelei is licht giftig voor mensen en dieren. Neem bij inname voor de zekerheid contact op met de huisarts of de dierenarts.

Na de bloei zie je de sierlijk gepunte zaaddoosjes van de akelei groeien. Er zitten heel wat piepkleine zaden in die, voor je het weet, door je hele tuin verspreid raken. Een kindje van de akelei duikt dus zomaar ergens op. Vaak lijkt ze niet op haar moeder, maar is de bloemkleur juist helemaal anders. Verrassing! De akelei zaait zich dus vanzelf al uit, maar je kunt de akelei ook zelf zaaien. Gebruik hiervoor zelf geoogst zaad of zaadjes die je gekocht hebt. De plantjes zullen in het volgende jaar bloeien.

Het kan zeker een maand duren voor de akelei zaadjes gaan kiemen. Na een koude periode kiemen de akelei zaadjes vaak beter. Kiemen de zaadjes niet? Dek je zaaibakje dan af met vershoudfolie en zet voor twee weken in de koelkast bij 0-5 °C. Zet het zaaibakje dan op een warme plek en laat de folie zitten tot het zaad kiemt. Als de zaailingen vier blaadjes hebben kan je ze op de gewenste plek buiten uitplanten in de volle grond of in een pot.

Je kunt de akelei binnen zaaien in een potje of zaaibakje met vochtige zaaigrond in april-juni of augustus-september. Het kan zeker een maand duren voor de akelei zaadjes gaan kiemen. Na een koude periode kiemen de akelei zaadjes vaak beter. Kiemen de zaadjes niet? Dek je zaaibakje dan af met vershoudfolie en zet voor twee weken in de koelkast bij 0-5 °C. Zet het zaaibakje dan op een warme plek en laat de folie zitten tot het zaad kiemt. Als de zaailingen vier blaadjes hebben kan je ze op de gewenste plek buiten uitplanten in de volle grond of in een pot.

De zaadjes van de akelei kun je ook goed buiten in de volle grond zaaien in april-juni of augustus-september.

Je moet de akelei heel ondiep zaaien, ongeveer 1-3 mm. Strooi er dus een flinterdun laagje zaaigrond over. Zaai zo dun mogelijk, de zaadjes mogen 1-2 cm van elkaar liggen.

Ja, er komen prachtige bloemen aan de akelei, ze hebben de vorm van een klassieke baljurk met wijduitstaande rok. Omdat de kelkblaadjes ook kleur hebben, zijn de bloemen nog kleurrijker. In het hart zie je de trechtervormige kroonblaadjes met daaraan lange ‘punten’. Dit zijn de sporen, ze zitten vol met nectar. Er zijn trouwens ook soorten zonder sporen. De bloemen hangen om de meeldraden te beschermen, maar bij sommige Aquilegia soorten staan ze recht omhoog.

De bloeitijd van de akelei valt in mei-juli, perfect om jouw border in het late voorjaar en de vroege zomer verrassend veel kleur te geven.

Als je akelei is uitgebloeid, kun je de bloemstengels laten staan. Zo kunnen de zaden rijpen en kan de plant zich uitzaaien, of je kunt het zaad oogsten. Maar je kunt de bloemstengels ook na de bloei helemaal afknippen, zo voorkom je het uitzaaien. Als je akelei na de bloei minder mooi wordt, kun je de plant zelfs helemaal afknippen.

Ja, de akelei is prima winterhard.

Nee, de akelei is niet groenblijvend in de winter. Het blad wordt in de winter bruin. De plant lijkt dan misschien dood, maar in het voorjaar verschijnt er vanzelf weer nieuw blad vanuit de wortels.

Een akelei kun je het hele jaar door planten, maar het voorjaar is de beste tijd om je akelei in de grond te zetten. Graaf een ruim plantgat dat twee keer zo breed is als de kluit en net zo diep als de hoogte van de kluit. Verbeter de uitgegraven grond met compost of bladaarde. Dompel de kluit van de akelei met pot en al in een emmer water. Verwijder de pot, zet de plant in het plantgat en druk de aarde goed aan. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Vul het plantgat met de uitgegraven aarde, druk goed aan en geef ruim water. De gemiddelde plantafstand voor de akelei is 30-40 cm.

De akelei is heel sterk en vraagt weinig verzorging. Geef de plant wel extra water in warme en droge perioden. Een akelei in pot heeft regelmatig water nodig, laat de potgrond niet uitdrogen. De akelei kun je bemesten door in het vroege voorjaar organische mestkorrels te strooien. Jouw plant zal nog beter groeien als je in het voorjaar ook een laagje compost of bladaarde strooit.

Je moet een akelei snoeien om het dode blad in het voorjaar weg te halen, om uitzaaien te voorkomen en als de plant lelijk wordt na de bloei.

Je kunt een akelei 2 x per jaar snoeien, in het voorjaar en in de zomer. Wil je niet dat de akeleien zich uitzaaien? Knip de bloemstengels dan direct na de bloei af in juli/augustus. Als de plant lelijk is na de bloei dan knip je de hele plant af, geef ruim water en dek af met een laagje compost. Er zal al snel weer fris blad gaan groeien, doe dit liefst wel voor de langste dag (21 juni).

Knip in het vroege voorjaar alle dode stengels vlak boven de grond af. Uitgebloeide bloemstengels en lelijke bladeren knip je vlak boven de grond af.

Je snoeit de akelei met een scherpe en schone snoeischaar.

Een akelei is goed te verplaatsen of verplanten. De beste tijd hiervoor is het voorjaar (maart-april) of het najaar (september-oktober). Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde er voorzichtig af. Probeer de dikke wortels niet te breken en graaf zo diep mogelijk om ze heel uit de grond te krijgen. Graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Als jouw akelei veel blad heeft, kun je het best ongeveer de helft van het blad afknippen. Geef ruim water om de plant op zijn nieuwe plek een goede start te geven.

De akelei kun je het best vermeerderen door de zaden te zaaien. Of probeer eens stekjes te nemen in het voorjaar of de vroege zomer.

Als je akelei een poederig wit laagje op zijn bladeren krijgt dan komt dit door meeldauw. Dit komt vaak voor als het in het voorjaar of de zomer te droog is, geef je akelei daarom extra water in een droge periode. Lelijk blad kun je gewoon afknippen. Wil je meer weten over het bestrijden van meeldauw lees dan onze blog over meeldauw bestrijden.

Deel jouw akelei met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.