Zwembad schoonmaken en onderhouden

Een zwembad hoeft uiteraard minder schoongemaakt te worden, als hij minder vies wordt. Wij geven wat tips!

Heb je de keus tussen een plek in de zon of schaduw? In warmer water zullen bacteriën en algen sneller ontstaan, dus het water wordt sneller vies in de zon. Daarentegen heeft een plek in de zon ook voordelen, die eigenlijk zwaarder wegen dan die paar bacteriën en algen. Als je je zwembad op een zonnige plek zet, zal het water sneller opwarmen en hoef je geen of minder zwembadverwarming te gebruiken. Het kan natuurlijk ook té warm zijn in de zon, maar dat kun je oplossen door een schaduwdoek te spannen of zet een parasol naast het zwembad. Hete tegels naast het zwembad kun je bedekken met zwembadtegels.

Oftewel: het voordeel van een zonplek is de warmte, maak hier vooral gebruik van. Kies tijdens een hittegolf juist voor de schaduw, dan heb je die extra warmte echt niet nodig en dan kunnen de algen en bacteriën ook echt teveel gaan worden.

Zet je zwembad niet te dicht bij struiken of bomen. Het zijn niet alleen blaadjes die in je zwembad terecht komen, vogels die op het groen af komen laten ook van alles vallen. Heb je geen keus, kies dan voor een parasol of schaduwdoek naast je zwembad om je zwembad af te schermen van vallend vuil.

Alles wat los kan komen in je zwembadwater moet je niet met je water in contact brengen. Komen je kinderen net van een feestje en zitten ze onder de schmink en glitter tattoos? Was deze eerst weg voor ze het zwembad in mogen. Dit soort vuil is ook lastig uit een zwembad te krijgen. Hetzelfde geldt voor make-up: die foundation moet er echt eerst even af!

Als je je zwembad niet gebruikt, dek hem dan altijd zo snel mogelijk af. Een zwembad afdekzeil voorkomt dat er vuil in je zwembad waait en het is een kleine moeite.

Bij het schoonmaken van je zwembad begin je met het meest grove vuil.

Haal met een schepnet de drijvende (bloem)blaadjes, dode insecten en ander vuil uit het water. Doe dit elke keer na het zwemmen en misschien zelfs nog een paar keer tussendoor, want het grove vuil zal langzaam vergaan tot fijn vuil en dat is een stuk minder makkelijk om eruit te halen.

Wat vaak wordt vergeten is om de randen van het zwembad regelmatig even schoon te maken. Vuil hecht zich aan de rand en dit zie je niet altijd meteen, maar als je het laat zitten dan spoelt het vanzelf een keer (weer) in je water. Haal dus een doekje over de rand en ook een doekje langs de waterlijn, waar vuil zich ophoopt. Let wel even op dat je het vuil echt weghaalt met het doekje en niet per ongeluk juist het zwembad in spoelt. Maak dit een vaste routine na een dagje zwemmen.

Om gezonken vuil uit je zwembad te verwijderen heb je een zwembad stofzuiger nodig. Alleen met een stofzuiger kun je grover en fijn vuil, zoals zand, van de bodem krijgen.

Fijn vuil kan je niet zomaar uit je zwemwater halen. Om je zwembad echt schoon te houden heb je een filterpomp voor je zwembad nodig. Welke je nodig hebt ligt aan de grootte van je zwembad. Je wil eigenlijk dat al het water binnen 3 uur door de pomp gaat. Als je de inhoud (aantal liters, dus kijk even tot hoever je hem ook daadwerkelijk vult) vermenigvuldigd met 0,3 dan heb je grofweg de benodigde capaciteit van je zwembadpomp.

Voor grotere zwembaden kies je het best voor een zandfilterpomp. Deze hebben de grootste capaciteit en filteren erg goed. Een zandfilterpomp zuigt het water op om het vervolgens met grote kracht door speciaal filterzand te persen. Algen en vuil blijven achter in het zand en het schone water gaat terug in het zwembad. Het filterzand gaat jaren mee voor het aan vervanging toe is. Het zijn echter wel grote(re) apparaten.

Voor kleinere zwembaden is meestal een filterpomp met cartridge het meest handig. Dit zijn compacte filterpompen welke werken met een papieren filtercartridge. De cartridges zijn eenvoudig te vervangen, maar dit moet dan ook ongeveer elke 2 weken.

Veel filterpompen zijn uitgerust met een skimmer: een skimmer vangt grover oppervlaktevuil op, waardoor dit niet door de filter heen gaat. Met een skimmer blijft je filter langer schoon en je filter zal daardoor ook beter schoonmaken omdat hij minder verstopt raakt door groot vuil.

Het is niet nodig om je zwembadfilter 24/7 te laten draaien. Je moet ernaar streven dat al het water elke dag 2 tot 4 keer door de filterpomp gaat. Als je de capaciteit van de pomp goed hebt gekozen dan filtert deze al het water 3 keer in een uur, dus dan zou een uur per dag voldoende moeten zijn. Dit is wel het minimale, hoe vaak het nodig is hangt er vanaf hoe intensief het zwembad wordt gebruikt en hoe warm het is: warmer betekent meer algen en bacteriën.

Een filterpomp is het meest effectief op het heetst van de dag. De pomp houdt het zwembadwater namelijk ook in beweging en algen en schimmels gedijen het best in stilstaand water. Laten bewegen dus, dan voorkom je gelijk wat nieuwe algenvorming. Hoe warmer het is, hoe meer algen en schimmels zich zullen ontwikkelen. Op een warme dag is het om die reden dan ook aan te raden de pomp nog wat langer aan te laten.

Tot nu toe hebben we grof en fijner vuil uit het zwembad verwijderd, maar dan blijft er nog iets over en het meest gevaarlijke ook: de bacteriën en algen. Het is belangrijk dat deze ook aangepakt worden, want van verontreinigd zwembadwater kun je ziek worden. Naast het schoonmaken en een filterpomp moet je daarom ook aan de slag met chloor of zwembadzout. Dit doodt de schadelijke bacteriën. Let wel op: zodra je chemicaliën zoals chloor aan je water hebt toegevoegd kun je het niet meer gebruiken voor je planten!

De hoeveelheid chloor die je nodig hebt voor jouw zwembad is afhankelijk van de hoeveelheid water. Per 100 liter voeg je 0,013 gram chloor toe. Het hangt wel af van de pH-waarde va je zwembadwater, want alleen met een goede pH-waarde kan chloor goed zijn werk doen. De pH-waarde ligt idealiter tussen de 7,2 en 7,6. Er komen verschillende soorten chloor in je zwembad, zogenoemde vrije chloor en gebonden chloor. De vrije chloor moet zijn werk nog doen, de gebonden chloor heeft zijn werk al gedaan en is gebonden met vuil. Gebonden chloor is de chloor met de bekende chloorgeur en ook de boosdoener als het gaat om irritaties aan je ogen, huid of luchtwegen. De hoeveelheid gebonden chloor mag niet hoger zijn dan 0,6 p.p.m. (mg/l). De vrije chloor (of actief chloor) zorgt voor de desinfectie en moet ongeveer tussen de 1 en 1,5 p.p.m. liggen en nooit hoger dan 3 p.p.m.

Gebruik altijd een chloordrijver of chloordispenser als je chloor aan je zwembad toevoegt en wacht met zwemmen tot alles is opgelost. Je kunt er ook voor kiezen de chloor eerst op te lossen in een emmer en deze te mengen met het zwembadwater. Maar wees voorzichtig: je hebt dan wel even een emmer water met zeer hoge concentratie chloor!

Je kunt ook zwembadzout gebruiken in plaats van chloor. Zwembadzout kan op natuurlijke wijze omgezet worden in chloor. Scheikundig gezien is zout natriumchloride. Er wordt gebruik gemaakt van een proces genaamd zoutelektrolyse (elektrische trilling) om het chloor actief te maken. Het natrium wordt hierdoor van de chloride gescheiden. Je hebt daar een zoutwatersysteem voor nodig. Je zwembad zal er iets zout door worden, maar daar merk je niets van, de zee is 10x zo zout! Het grote voordeel van zwembadzout is dat je geen last hebt van de chloor: geen geïrriteerde ogen of geïrriteerde huid. Zout is ook goedkoper dan chloor en lang niet zo belastend voor het milieu.

Schoonmaken van je zwembad is natuurlijk onderdeel van het onderhoud, maar daarnaast is ook erg belangrijk dat je in de gaten houdt hoe de kwaliteit van je zwembad is. Je kunt slecht zwemwater niet zien of ruiken, je zal je zwembadwater regelmatig moeten testen.

Zoals al gezegd heeft de pH-waarde van je zwembad invloed op de werking van het chloor in je zwembad. Er is echter ook iets wat de pH-waarde beïnvloedt en dat is de alkaliteit van je water. De alkaliteit (TA) bepaalt in hoeverre zuur geneutraliseerd kan worden in je zwembad en is een som van drie soorten alkali-ionen: carbonaat-, bicarbonaat- en hydroxide-ionen. De alkaliteit van je zwembad moet tussen de 100 en 150 p.p.m. liggen. Doordat de alkaliteit invloed heeft op de pH-waarde en de pH-waarde weer op de chloorwaardes, zit er een vaste volgorde in het meten en aanpassen van deze waterwaardes. Je begint met de alkaliteit, dan de pH-waarde en daarna de chloorwaarde.

Voor de alkaliteit en pH-waarde van je zwembad heb je verhogers en verlagers, vaak in poedervorm. Lees altijd goed op de verpakking hoeveel je nodig hebt voor jouw aanpassing. Chloor kun je alleen toevoegen, let hier ook weer goed op de aanwijzingen op de verpakking. Heb je (per ongeluk) te veel chloor in je water? Stel het water bloot aan de zon, de UV-stralen breken het chloor af. Het is niet te zeggen hoe lang dit precies duurt, dit ligt natuurlijk ook aan de hoeveelheid water. Het beste is altijd om te voorkomen dat je te veel chloor toevoegt. Test bij te veel chloor altijd eerst of het chloorgehalte voldoende gedaald is voor je gaat zwemmen!

Om je zwembadwater op bovengenoemde waarden te testen zijn er verschillende testers te verkrijgen. Vaak gebruik je test strips: je dompelt eenvoudig de strip onder water en de kleuren op de strip geven aan wat je waterwaardes zijn. Nog eenvoudiger is een elektrische watermeter: deze steek je in het water en je kunt de waardes op het display aflezen.

Wij zijn in ons land verwend met drinkwater uit de kraan. Ga hier verstandig mee om! Zet je zwembad alleen in de tuin als je zeker weet dat je hier langere tijd van gaat genieten. Onderhoud het water zoals boven beschreven, dan kun je heel lang van het water blijven genieten. Ben je uitgezwommen en is het tijd om het water weg te laten lopen? Als je het water behandeld hebt met chemicaliën, mag je dit water niet de natuur in brengen. Dit water is zeer schadelijk voor planten, gras, vissen in de buurt en andere beestjes. Het moet afgevoerd worden via het riool en ook hier moet je oppassen: veel gemeentes hebben een gescheiden riool. Het regenwater van de straten komt dan rechtstreeks in sloten, vaarten en rivieren terecht: daar mag je zwembadwater met chemicaliën absoluut niet bij.

Heb je niets toegevoegd aan je zwembadwater, dan kun je het water mooi gebruiken om je (tuin)planten water te geven. Om het water uit je zwembad te halen kun je emmers of een gieter gebruiken, maar er zijn ook speciale dompelpompen waarmee je je zwembad tot de laatste centimeters leeg kunt pompen. Wel zo makkelijk en je kunt het water direct aan je planten geven!

Het weer in ons land wordt extremer: droogte, hitte en harde wind komen steeds vaker voor. Een zwembad in de tuin is heerlijk, maar een zwembad in de buurt, het strand of bos kunnen ook voor verkoeling zorgen! Zodra plaatselijk óf landelijk wordt aangegeven dat er watertekorten ontstaan door de droogte, laat dat zwembad dan liever leeg.